از روز شنبه رایزنی های دیپلماتیک حضوری و تلفنی افزایش یافته. در اواسط هفته قرار است که مقامات انگلیسی و سعودی به امریکا سفر کنند.
به گزارش خبرآنلاین ، حمله تروریستی بامداد جمعه در عراق که به شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس فرمانده حشدالشعبی انجامید، کشورهای منطقه و هم پیمانان غربی را به شدت نگران آینده منطقه و افزایش تنش ها کرد. بعد از پایان واکنش های اولیه که نشان از شوکی همگانی در جهان بابت تصمیم ترامپ و این اقدام تروریستی او در خاک کشوری ثالث بود، کم کم برخی از کشورها دیپلماسی خود را به راه انداختند تا میانه را گرفته و بتوانند مشکل را بدون آنکه کار به جای باریک تری بکشد، حل کنند. اما رویکرد تهران در قبال این حمله تروریستی که سردار سلیمانی را هدف قرار داده و باعث شهادت او شد، سخت است و مقامات کشورمان گفته اند که به موقع انتقام خواهند گرفت. در طرف مقابل هم ترامپ که در موقع توجیح اقدامش صدایش ترسیده به نظر می رسید، حالا در توئیتر ایران را تهدید می کند که سایت های فرهنگی کشورمان را مورد هدف قرار خواهد داد. اینجا در مورد برخی از واکنش های جهانی و تلاش های دیپلماتیک بخوانید:
تهران در صدد کشاندن پای پرونده ترور به مجامع بین المللی
جمهوری اسلامی اعلام کرده که انتقام خون شهید سردار سلیمانی را خواهد گرفت. اما همزمان دستگاه دیپلماتیک کشورمان هم دست روی دست نگذاشته اند و موضوع را از سوی دیگر پیگیری می کنند. ترور سردار سلیمانی در خاک عراق تجاوز نظامی به خاک کشور ثالث و در عین حال یک اقدام تروریستی در قبال نیروهای نظامی رسمی ایران و عراق است. به نظر می رسد که تهران تلاش دارد تا یک پرونده حقوقی را علیه ترامپ و تصمیم او جلو ببرد. بر همین حساب تهران سلسله رایزنی هایی را آغاز کرده است. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با جوزف بورل هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلفنی گفتگو کرد. تنش های اخیر در منطقه، تروریسم دولتی آمریکا و آخرین تحولات مربوط به اجرای برجام از محورهای اصلی این رایزنی بود.گفته می شود که بورل ظریف را به بروکسل دعوت کرده است. وزیران امور خارجه ایران و روسیه هم آخرین تحولات منطقه ای و بین المللی پس از ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را در تماسی تلفنی بررسی کردند. روسیه جزو نخستین کشورهایی بود که نسبت به اقدام تروریستی آمریکا موضع گیری کرد و مقامات این کشور به تقبیح این اقدام پرداختند.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در تماسی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل متحد، درباره ترور سردار سلیمانی، گفتگو کرد.
از سوی دیگر وزیر امور خارجه عمان در تماسی تلفنی با وزیر خارجه کشورمان ضمن تسلیت شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، درباره تحولات جاری منطقه با او بحث و تبادل نظر کرد. همزمان وزارت خارجه عمان روز (یکشنبه) از ایران و آمریکا خواست که زبان گفت وگو را ترجیح داده و به دنبال یافتن راهکارهای دیپلماتیک برای حل اختلافات برای پایان دادن به درگیری در منطقه باشند. جمهوری اسلامی تلاش عمان برای میانجی گری با هدف کاهش تنش ها در منطقه را رد کرده است. شبکه خبری “المیادین” امروز به نقل از منابع آگاه مدعی شد که هیاتی که از عمان برای میانجیگری به تهران سفر کرده بود، بدون دستاوردی به کشورش بازگشت. اما سخنگوی وزارت خارجه گفت که موضوع میانجیگری صحت ندارد و از عمان هیئتی به تهران نیامده است.
وزیر امور خارجه کشورمان و وزیر خارجه جمهوری آذربایجان هم به‌صورت تلفنی در خصوص روابط دوجانبه و تحولات منطقه گفتگو کردند.ترکیه هم دست روی دست نگذاش و مولود چاووش‌اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه به صورت تلفنی با محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود در خصوص شهادت سردار سلیمانی و وضعیت کنونی گفتگو کرد.
«وانگ یی» وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بعدازظهر (شنبه) در یک گفتگوی تلفنی آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه پس از ترور سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی را بررسی کردند. وانگ یی با بیان اینکه هیچ راهی برای مسایل نظامی وجود ندارد و فشارهای آمریکا بر ایران غیر منطقی است گفت از ایالات متحده می خواهد که از زور سوء استفاده نکند و از طریق گفت و گو به دنبال راه حل این مساله باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین روز گذشته نیز با همتایان ترکیه، تاجیکستان و همین طور عبدالله عبدالله گفتگو کرد. از سوی دیگر تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل هم دست به کار شد. او نامه ای به سازمان ملل نوشت و مسئولیت بین المللی آمریکا در ترور سردار قاسم سلیمانی را یادآوری کرد. تخت روانچی با اشاره به اینکه این اقدام تروریستی بر اساس دستور مستقیم رییس جمهوری آمریکا صورت گرفته، تأکید کرد: این عمل یک اقدام جنایتکارانه و مصداق بارز تروریسم دولتی است و نقض فاحش اصول اساسی حقوق بین‌الملل، به ویژه اصول مصرح در منشور سازمان ملل متحد محسوب می‌شود و موجب مسئولیت بین‌المللی آمریکا است.
او با شبکه سی ان ان هم گفتگویی انجام داد و در این گفتگو یادآور شد ما چشمانمان را بر روی ترور قاسم سلیمانی نمی‌بندیم و انتقام سختی خواهیم گرفت.
همچنین امروز کاردار سوئیس در تهران که حافظ منافع آمریکاست برای سومین بار احضار شد. او پیش از این نامه ای از سوی امریکا اورده بود که عباس موسوی در مورد آن گفته است:«این پیام ، نامه‌ای از طرف وزیر امور خارجه آمریکا بود که خارج از روال دیپلماتیک ، تشریفات دیپلماتیک و بی ادبانه بود. ما هم این نامه را بررسی کردیم و با پاسخی که شایسته مقامات آمریکایی بود در سطح پایین‌تر از حد تصور آنها پاسخ دادیم.»
سفر وزیرخارجه قطر به تهران
صبح شنبه الجزیره در خبری فوری اعلام کرد که وزیرخارجه قطر برای گفتگو با مقامات ایرانی در راه تهران است. برخی رسانه ها مانند اسپوتینیک از این سفر به عنوان میانجیگری قطر میان آمریکا و ایران یاد کردند. اما امروز سیدعباس موسوی در نشست هفتگی خود اعلام کرد که این سفر از قبل پیشبینی شده بود.
بعد از این دیدار که در آن ظریف، اقدام ایالات متحده را تروریستی خواند و رژیم آمریکا را مسئول عواقب و پیامدهای آن دانست، وزیر خارجه قطر در توئیتی نوشت : امروز (شنبه) در تهران با رییس جمهوری و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار کردم . در این دیدار در خصوص تحولات عراق به طور خاص و در منطقه به صورت عام بحث و تبادل نظر شد . او تاکید کرد که شرایط منطقه نیازمند آرامش و حفظ امنیت جمعی است. او در تهران هم در هنگام دیدار با وزیر خارجه کشورمان به موضوع صلح هرمز اشاره کرده و از آن حمایت کرد و با بیان اینکه قطر درد و ناراحتی عمیقی که ملت و دولت ایران در شرایط کنونی از این حادثه تحمل می‌کنند را درک می‌کند و به مردم ایران تسلیت می‌گوییم، گفت: به هیچ عنوان پیشبینی نمی‌کردیم که چنین اتفاقی بیفتد و چنین تصمیمی روزی گرفته شود. این گونه اقدامات سابقه نداشته است و از این بابت بسیار ناراحت و نگران هستیم.
ناظران سفر وزیرخارجه قطر را به تهران مهم تلقی کردند.با این حال مشخص شده که آنطوری که در ابتدا گفته شد، این سفر ناگهانی نبوده و به دلیل وقایع اخیر نبوده است. برای قطر امنیت و ثبات خاورمیانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است به ویژه آنکه امریکا پایگاه هوایی العدید را در این کشور دارد و در روزهای گذشته برخی زمزمه ها در مورد این که امریکا از این پایگاه برای به شهادت رساندن سردار سلیمانی استفاده کرده، بلند شده است. قطر و ایران در سال های اخیر روابط خوبی داشته اند و دولت این کشور حاضر نیست این رابطه را در شرایطی که بحران عربی همچنان وجود دارد، از دست بدهد. از سوی دیگر هر نوع تنشی به خاطر همین پایگاه هوایی امریکا در منطقه می تواند برای دوحه گران تمام شود.
رایزنی ها با عراق برای ماندن یا نماندن امریکایی ها
در عراق نگرانی های زیادی وجود دارد. برخی نگران این هستند درگیری ها و تنش ها وضعیت متزلزل این کشور را بدتر کند. موضوع دیگری که مطرح است، تلاش عراقی ها برای بیرون راندن آمریکا از خاک این کشور است. جرقه این تلاش ها از ابتدای هفته گذشته و حمله به مقرهای حشدالشعبی زده شده بود و این موضوع در حال حاضر در حال پیگیری است. این موضوع چیزی نیست که برخی کشورهای متحد آمریکا از آن خشنود باشند. به همین دلیل رایزنی هایی با مقامات عراقی به راه افتاده است.
رئیس جمهور فرانسه، با مقامات عراقی و ترکیه بر سر این ماجرا تلفنی حرف زده است. «امانوئل مکرون» در تازه‌ترین توئیت خود نوشت: افزایش تنش‌ها در خاورمیانه یک امر اجتناب ناپذیر نیست. فرانسه دو اولویت دارد که آن را با همه رهبرانی که با آنها در تماس بودم، مطرح کردم. او این اولویت‌ها را امنیت و حاکمیت عراق و همچنین ثبات در منطقه و مبارزه علیه تروریسم داعش عنوان و تاکید کرد: هیچ چیزی نباید ما را از این اهداف دور کند. طبق بیانیه کاخ الیزه، به دنبال آخرین وقایع در عراق، روسای جمهوری سه کشور با ابراز نگرانی در مورد افزایش تنش در خاورمیانه، همچنین بر ضرورت جلوگیری از تشدید تنش‌ها در این منطقه تاکید کردند.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت‌وگوهایش با مقام‌های منطقه بعد از ترور سردار سلیمانی، با سران عراق و امارات عربی متحده گفت‌وگو کرد. امریکایی ها ترس زیادی از این دارند که در داخل عراق تصمیماتی برای بیرون راندن نظامیان این کشور گرفته شود.
در این میان عربستان هم بیکار نماند و د پادشاه عربستان با رئیس‌جمهور عراق درباره تحولات منطقه گفتگوی تلفنی کرد. ملک سلمان در گفتگوی تلفنی با برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق بر حمایت ریاض از ثبات و امنیت در عراق و اهمیت آرامش و ممانعت از ایجاد بحران در منطقه و اتخاذ تمامی اقدامات ممکن برای کاهش تنش در خاورمیانه تأکید کرد. بعد هم مشخص شد که سعودی ها معاون وزیر دفاع سعودی به دستور ولیعهد این کشور طی دو روز آتی به واشنگتن و لندن خواهند فرستاد.
میانجیگری اروپائی ها
در میان کشورهای اروپایی ترس از افزایش تنش ها آشکار است و آنها تلاش دارند تا با برقراری تماس با کشورها، اوضاع را تحت کنترل خود نگه دارند. این اقدامات آنها انتقادهایی را در پی دارد که می گویند، ماهیت اتفاق تروریستی که به دست امریکا رقم خورده است، نادیده گرفته شده و کشورهای غربی و متحدان آمریکا قصد دارند که موضوع را کمرنگ جلوه دهند. این در حالیست که تهران تاکید می کند ترامپ باید مسئولیت و عواقب تصمیمی را که گرفته به گردن بگیرد.
صدراعظم اتریش پیشنهاد داده است که کشورش میزبان ایران و آمریکا برای انجام گفت‌وگو میان دو کشور باشد. سباستین کورتز صدراعظم آلمان در گفت‌وگو با روزنامه بیلد آم زنتاگ این پیشنهاد را مطرح کرد که در صورت تمایل مقامات ایران و آمریکا برای بازگشت به مذاکره، وین میزبان این مذاکرات باشد.
وزیر امورخارجه انگلیس هم گفته که برای گفت‌وگو درباره شهادت سردار قاسم سلیمانی و همراهانش در بغداد به واشنگتن سفر می‌کند. او پیش از آن نیز با وزیران امورخارجه فرانسه و آلمان دیدار خواهد کرد.
«ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه نیز روز شنبه با همتایان خود در چین و آلمان درخصوص اوضاع خاورمیانه گفت‌وگو کرد. به نظر می رسد که این دست از گفتگوها با هدف یافتن راه حل برای بهبود اوضاع انجام می گیرد.
مجموع رایزنی های صورت گرفته در روزهای اخیر نشان می دهد که ترس از اقدامات بعدی در میان کشورهای اروپایی و عربی که روابط نزدیکی با امریکا دارند وجود دارد.تقریبا اغلب کشورها، ترامپ را به خاطر تصمیم به ترور سردار سلیمانی سرزنش کرده اند. با این حال آنها از ایجاد هر نوع تنش بیشتر در خاورمیانه نگران هستند و حتی کشورهایی مانند عربستان که در سال های اخیر مدام بر اختلافات دمیده است هم از یافتن یک راه حل حرف میزند. ترامپ اما دست از تهدید کشورمان بر نمی دارد و تهران هم مسئولیت و عواقب کاری که آمریکا کرده را متوجه خودش می داند و می گوید که این کار بی پاسخ نخواهد ماند. احتمالا در روزهای اخیر شاهد رایزنی ها و تلاش های بیشتر از سوی کشورهای جهان خواهیم بود. اما برای اینکه بدانیم این تنش که با حمله تروریستی امریکا در خاک عراق آغاز شده به کدام سمت می رود، باید کمی صبر کرد.
