سرنوشت محل کشف زن ۷ هزار ساله در تهران

جمهوریت – ناصر تبریزی- اوایل دی‌ماه سال ۱۳۹۳ کاوش‌های باستان‌شناسی در حفاری‌های فاضلاب خیابان مولوی، ‌ محدوده میدان محمدیه کنونی به شناسایی اسکلتی باقی‌مانده از هزاره پنجم پیش از میلاد منجر شد. این کشف مهم با کنجکاوی‌های مهسا وهابی، که آن زمان دانشجوی کارشناسی ارشد رشته باستان‌شناسی بود، اتفاق افتاد و تاریخ تهران را با ادعای جدیدی مواجه کرد.

در آن زمان، محمد اسماعیل اسماعیلی جلودار، سرپرست گروه باستان‌شناسی در برنامه پژوهش باستان‌شناسی در جنوب بازار اعلام کرد:

«……پس از شروع طرح لوله‌گذاری شرکت فاضلاب تهران در خیابان مولوی و کشف آثار پرشمار و گوناگون زیر سطحی و همچنین نظارت بر روند اجرای عملیات عمرانی و مستندسازی شواهد گذشته، عملیات گمانه‌زنی باستان‌ شناختی در کنار اسکلت هفت هزار ساله‌ی قبلی باعث کشف بقایای دومین اسکلت انسانی که احتمالا مربوط به همان بازه‌ی زمانی است، کشف شد….»

نکته قابل توجه اینکه در ادامه کاوش ها اسکلت دیگری نیز متعلق به همان دوران کشف شد.از آنجا که پیدا شدن باقی مانده چند اسکلت انسان و دو اسکلت کامل ، حاکی از وجود یک سایت دستکم ۷ هزار ساله باستانی در منطقه را می داد ، سرپرست گروه باستان‌شناسی ضمن تاکید بر اهمیت این ناحیه از حیث باستان شناسی اعلام می کند:

«……بر اساس تصمیم پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، میراث فرهنگی استان تهران و تصویب پژوهشکده باستان‌شناسی و برای به  دست آوردن آگاهی‌های بیشتر ؛ محل مورد نظر تبدیل به سایت موزه خواهد شد….»

تا این جای کار همه چیز به خوبی پیش می رفت و انتظار آن بود که به زودی سایت موزه مورد نظر، رسما تاسیس و به رسانه ها اعلام گردد.  در  دو روز گذشته دکتر وهابی طی یک گفتگو با ایسنا اعلام کرد:

….حالا پس از گذشت حدود هشت سال از آن کشف مهم، قرار بود محل کشف اسکلت بانوی هفت‌ هزار ساله، ‌ به نخستین سایت موزه شهری تبدیل شود و اسکلت به همراه دیگر مواد فرهنگی یافته‌ شده در همان محل به نمایش گذاشته شود، اما پس از انتقال اسکلت، محل کشف به نوعی به سرویس بهداشتی بی‌ خانمان‌ها و معتادانی که در آن محدوده زندگی می‌کردند تبدیل شد و حالا هم روی آن ترانشه‌ها را پوشانده‌اند و سطح آن به پارکینگ موتورسیکلت‌ها تبدیل شده است.

مشکل این جاست که اگر بودجه ای برای تشکیل یک سایت موزه در محل امکان پذیر نیست، جای توجیه دارد! اما اینکه بعد از هشت سال به بهانه های مجل تجمع معتادین، پروژه سایت تعطیل شود قابل توجیه نیست.پرسش اینکه، چه کسانی قادر هستند، به آسانی یک سایت باستانی مهم در تهران را، که می تواند به لحاظ تاریخی، برگ جدیدی را برای شهر  باز کند، به پارکینگ تبدیل کنند؟ اینکه سازمان باستان شناسی قدرت و توان نگهداری یک منطقه کوچک مهم باستانی در جنوب تهران را ندارد و نمی تواند از تجمع معتادین در یک محدوده کوچک جلوگیری کند، که جای خود،، اما برای سکوت و بی تفاوتی خود نسبت به این اتفاق مهم چه توجیهی دارد؟

امری که باید منتظر ماند و عکس العمل باستان شناسی تهران را نظاره گر بود .