جمهوریت – امروز خبر توافق تهران و ریاض براى احیاى روابط با میانجیگرى چین اعلام شد.
از زمان قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان در دى ماه ۱۳۹۴ (که در کتاب جدیدم به تفصیل به این موضوع و پیامدهاى آن پرداخته ام) و در پى حمله به اماکن دیپلماتیک سعودى در تهران و مشهد که قبلا آن را چون هدیه اى به ریاض در زمان بهبود مناسبات بین المللى ایران با جهان عنوان کردم، کشورهاى زیادى سعى در میانجیگرى میان طرفین داشتند: پاکستان، عراق، فرانسه، عمان، چین و …
اما باوجود استقبال دولت ایران، عربستان هرگونه میانجیگرى و مذاکره براى احیاى روابط را به شرط “تغییر سیاست هاى منطقه اى تهران” منوط ساخته بود.
چند اتفاق مهم موجب تغییر رویکرد عربستان و پذیرش میانجیگرى و مذاکره شد.
دو مورد از این چند تحول، یکى) خروج ترامپ از قدرت و حضور جو بایدن در کاخ سفید و وعده او براى بازگشت به برجام و نگرانى هاى ریاض از آن بود و دومى) بن بست عربستان در یمن و کشیده شده شدن جنگ به درون قلمرو سعودى.
بنابراین عربستان در اواخر دولت حسن روحانى با کنار گذاشتن شرط اصلى خود، وارد گفتگوهاى محرمانه با ایران در عراق شد و چند دور مذاکره در این کشور برگزار شد.
اینک این مذاکرات با ابتکار چین به نتیجه نهایی رسیده است. هرچند احیای روابط دوجانبه به معنای پایان رقابت ها و چالش هاى منطقه اى نیست، اما به میزان قابل توجهى بر آن اثر مى گذارد. و البته این احیاى روابط حتما داراى ابعاد بین المللى و منطقه اى مثبتى براى طرفین به ویژه در حوزه هاى خلیج فارس و مدیترانه خواهد داشت.
طرفین انگیزه هاى مشترک و متفاوت متعددى براى ورود به این فرآیند داشتند. برخى و نه همه اولویتهاى ایران شامل کاهش تنش در سطح منطقه اى و پیامدهاى آن در سطح بین المللى خصوصا در ارتباط با توافق هسته اى، و عربستان شامل خروج از بن بست یمن و شاید کاهش چالش مشروعیتى در پى تحولات احتمالى پیشرو در ارتباط با تل آویو!
البته زمینه ها و انگیزه ها همانطور که اشاره کردم فراوان است و در این باره بعدا بیشتر خواهم نوشت.
نکته:
در آذر ماه ۱۴۰۰ نشست مجازى براى بررسی روابط پرچالش ایران و عربستان برگزار شد و فایل صوتى آن در اینجا قابل دسترسی است و با توجه به تحول اخیر مى توان مجددا به آن عنایت کرد
بیشتر بخوانید:
