آیا حیات در زیست کره سیاره مریخ در جریان است؟

آیا برای جستجوی حیات در سیاره مریخ باید سطح آن را رها نمود و به کنکاش در لایه های زیرین پرداخت؟ آیا زیست کره یا بیوسفر (biosphere) سیاره مریخ تنها جایی از سیاره سرخ است که قابلیت میزبانی حیات را دارد؟

۲۶ نوامبر سال جاری بود که فرودگر اینسایت متعلق به ناسا بر روی سیاره مریخ  فرود آمد. هدف راهبردی این فرودگر جستجو در اعماق مریخ و کنکاش برای یافتن سرنخ هایی از حیات در اعماق سیاره سرخ بود. در این صورت به نظر می رسد برای کشف حیات در سیاره مریخ باید پوسته را رها کرده و در اعماق زیست کره نفوذ کرد.

شاید همه این اتفاقات به آن خاطر است که ناسا و به طور کلی کارشناسان حوزه نجوم از جستجوی حیات بر روی مریخ دست کشیده اند، اما با این وجود هنوز به انکار قطعی حیات بر روی سیاره مریخ نمی پردازند بلکه سعی دارند با کنکاش در اعماق مریخ این نظریه که حیات در لایه های زیرین سیاره در جریان است را رد و یا اثبات کنند.

به هر حال تلاش های ناسا برای کشف حیات بر روی سطح مریخ تاکنون جواب نداده است. ناسا مدتها قبل وجود آب بر روی سیاره همسایه در دوران باستان را اثبات کرد و با این سرنخ درصدد کشف نشانه هایی از حیات بر روی سطح سیاره بود، اما در نهایت موفق به اثبات این تئوری نشد.

احتمال وجود حیات میکروبی در زیست کره سیاره مریخ

با این وجود ناسا هنوز زندگی میکروبی مریخ را رد نکرده است. در دهه های اخیر تحقیقات در عمق زمین نشان داده است که لایه ای در اعماق زمین که اصطلاحا بیوسفر یا زیست کره خوانده می شود قادر به میزبانی حیات میکروبی است و ناسا احتمال می دهد چنین فرایندی در  اعماق مریخ در جریان باشد.

میلیاردها سال پیش و در دوران ابتدایی تکامل منظومه خورشیدی، سطح مریخ به مانند سطح کنونی زمین بوده است، اما بتدریج مریخ میدان مغناطیسی خود را از دست داد و در نتیجه بمباران تشعشعات مخرب امکان تداوم حیات بر روی سیاره سرخ را با چالشی جدی مواجه کرد.

شاید در همان مراحل ابتدایی شکل گیری، حیات بر روی سیاره مریخ ناگهان از پای در آمده باشدو شاید هم حیات همزمان با زمین در حدود ۳/۸ میلیارد سال پیش شکل گرفته و شرایط متفاوت دو سیاره منجر به شکل گیری دو گونه متفاوت حیات شده باشد.

در حدود ۳۰ سال پیش بود که زیست کره اعماق زمین کشف شد. از آن زمان کارشناسان این احتمال را قوی می دانند که ممکن است زیست کره مریخ هم محیطی برای تکامل گونه ای پیشرفته و غنی از حیات باشد.

به هر حال فراموش نکنیم که زیست کره زمین نقش مهمی در شکل گیری حیات بر روی پوسته زمین داشت است و در واقع نیمی از حیات شکل گرفته بر روی زمین مدیون فعالیت میکرو ارگانیزم های داخل زیست کره است.

میکرو ارگانیزم ها در داخل زیست کره نقش مهمی در مدفون کردن کربن دارند. کربنی که در صورت عدم دفن شدن تبدیل به گازهای گل خانه ای می شود. به هر حال امکان وجود زیست کره در سیارات منظومه شمسی و یا سیارات فراخورشیدی امری است که باید بشدت مورد توجه قرار گیرد و شاید همین زیست کره کلید حل معمای منشا حیات بر روی زمین باشد.

به هر حال سیاره مریخ بهترین کاندید برای جستجوی حیات فرازمینی است. کما اینکه از دیدگاه کارشناسان، شرایط زیست کره سیاره مریخ برای میزبانی حیات به مراتب بهتر از زیست کره زمین است.

احتمالات بسیاری در خصوص حیات بر روی سیاره مریخ  وجود دارد. بر اساس یکی از محتمل ترین این احتمالات شاید ارگانیزم هایی در اعماق مریخ وجود داشته باشند که با متابولیسم هیدروژنی، متانی و یا سولفوری قادر به تداوم حیات طی میلیاردها سال گذشته بوده اند.