جمهوریت –«مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۱ شهریور ماه و به‌عنوان اولین سفر خارجی خود در مقام ریاست جمهوری ایران راهی عراق شد و با مقامات بغداد و اقلیم کردستان دیدار و رایزنی کرد.
در جریان این سفر که سه روز به طول انجامید، پزشکیان به عنوان اولین رئیس‌جمهور خارجی راهی بصره شد و در جمع اقشار مختلف این استان جنوبی عراق در حالی که عبای عربی به تن داشت، سخنرانی کرد.
در این سفر که ۱۴ سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، هنری، رسانه‌ای، فنی-مهندسی، بازرگانی، حمل و نقل، سیاسی، ورزشی، کشاورزی و زیارتی بین مقامات ۲ کشور با حضور رئیس‌جمهور ایران و «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق به امضا رسید، ۲ کشور توافق کردند که در مورد برنامه جامع همکاری‌های راهبردی ۲ کشور سندی تدوین کنند.
کردی صحبت کردن رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با خبرنگاران و تعدادی از مقامات اقلیم کردستان از نکات قابل توجه موضوع دیپلماسی عمومی در این سفر بود چنانکه «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این ارتباط گفت: آقای رئیس‌جمهور کار چند سال دیپلماسی عمومی و فرهنگی را در جریان این سفر انجام دادند
سفر پزشکیان معادل چندین سال دیپلماسی عمومی و فرهنگی
«سید موسی علیزاده طباطبایی» در گفت‌وگو با ایسنا در ارتباط با نتایج سفر اخیر رئیس‌جمهور به عراق گفت: سفر آقای پزشکیان به عراق یکی از بهترین سفرهای دیپلماتیک موفق یک رئیس جمهور ایران به خارج از کشور بود. روحیه متواضع دکتر پزشکیان و کردی صحبت کردن ایشان فضای روابط ۲ کشور را تغییر داد و این سفر ما را چندین سال به جلو برد یعنی این سفر، معادل چندین سال دیپلماسی عمومی و فرهنگی موفق بود.
در سفر رئیس‌جمهور به عراق، به دستاوردهایی فراتر از آنچه که در نظر داشتیم، دست پیدا کردیم.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه اهداف این سفر در محورهای سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تعریف شده بود، ادامه داد: اصل مهم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به خصوص در دولت چهاردهم گسترش تعاملات با کشورهای همسایه است؛ بر همین اساس آقای رئیس جمهور اولین سفر خارجی خود را سفر به عراق قرار دادند.
وی افزود: دلیل موفقیت این سفر سیاست شخص رئیس‌جمهور در اهتمام به نظر کارشناسی است. به لطف خداوند در این سفر به دستاوردهایی فراتر از آنچه که در نظر داشتیم، دست پیدا کردیم.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با تمجید از دیپلماسی عمومی رئیس‌جمهور در جریان این سفر اظهار کرد: هنگامی که رئیس‌جمهور در روز اول سفر خود به عراق پاسخ خبرنگار کانال کردی «روداو» را به زبان کردی دادند، این موضوع بازتاب بسیار زیادی را در کل عراق به خصوص منطقه اقلیم کردستان داشت، چنانکه حتی کانال‌هایی که از گسترش روابط ایران و منطقه اقلیم کردستان عراق استقبال نمی‌کردند، شروع به تبلیغ اهمیت سفر آقای پزشکیان به این منطقه کردند و بعضی کانال های تلویزیونی کردی خبرهای خود را به فارسی نیز زیرنویس کردند.
نمادی بر تاکید بر اهمیت حفظ تمامیت ارضی عراق
اهتزار پرچم‌های ایران، عراق و اقلیم کردستان نمادی بر تاکید بر اهمیت حفظ تمامیت ارضی عراق بود.
وی در همین ارتباط ادامه داد: من سه‌شنبه شب وارد اربیل شدم و آقای پزشکیان صبح چهارشنبه سفر خود به عراق را آغاز کردند و در فاصله ۲۴ ساعت بعد از مصاحبه آقای پزشکیان، شهر اربیل و مناطق اطراف آن از عکس‌های آقای پزشکیان و بنرهای خوش‌آمدگویی به ایشان به سه زبان کردی، عربی و فارسی پُر شد. جالب این بود که پرچم‌های ایران، عراق و اقلیم کردستان در کنار هم به اهتزاز درآمدند، این در حالی است که در سفر روسای دیگر کشورها به منطقه اقلیم، ما شاهد چنین استقبالی نبودیم که این خود نمادی بر تاکید بر اهمیت حفظ تمامیت ارضی عراق بود.
طباطبایی افزود: دولت عراق نیز از سفر آقای پزشکیان به اقلیم کردستان استقبال کردند و تاکید بر این داشتند که این سفر باعث ایجاد هماهنگی و همبستگی در کل عراق شده است.
خنثی‌شدن تبلیغات منفی علیه ایران با دیپلماسی عمومی
رئیس ستاد عراق وزارت خارجه همچنین با اشاره به استقبال صورت گرفته از سفر رئیس‌جمهور به بصره و با بیان اینکه در این شهر نیز بنرهایی به ۲ زبان فارسی و عربی جهت خوش‌آمدگویی به رئیس‌جمهور ایران در خیابان‌ها نصب شده بود، در مورد اهمیت سفر رئیس‌جمهور به بصره و چرایی انتخاب این استان اظهار کرد: سفر آقای پزشکیان به بصره اولین سفر یک رئیس‌جمهور خارجی به این منطقه بود و این برای عراقی‌ها و مردم بصره خیلی مهم بود و در واقع این سفر توانست به نوعی اهمیت بصره را به کشورهای منطقه و عرصه جهانی نشان دهد و زمینه کار اقتصادی و گسترش روابط تجاری بین این استان و استان خوزستان را فراهم آورد.
طباطبایی با بیان اینکه بصره در حقیقت دومین شهر مهم عراق از نظر اقتصادی، سیاسی، عشیره‌ای و جمعیتی است، ادامه داد: استان بصره نزدیک‌ترین استان عراق به ایران است، چنانکه شاهد رفت و آمدهای زیادی بین مردم خوزستان و بصره هستیم. فاصله بین بصره و آبادان با اتومبیل کمتر از ۳۰ دقیقه است و در بسیاری از مواقع مردم بصره خریدهای خود را از منطقه آزاد اروند انجام می‌دهند سپس به محل زندگی خود باز می‌گردند و این موضوع نشان می‌دهد که زمینه‌های بسیار خوبی برای فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی بین ایران و بصره وجود دارد.
سفر رئیس‌جمهور به بصره و اقلیم کردستان باعث شد تبلیغات منفی که پیش از این علیه ایران انجام می‌شد، به مقدار زیادی خنثی شود.
وی با بیان اینکه در جریان سفر به بصره رایزنی‌های خوبی برای تعاملات اقتصادی بین کشورمان و مناطق جنوبی عراق به خصوص بصره انجام شد و ان‌شاءالله در آینده نزدیک شاهد حضور فعال‌تر شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های اقتصادی در بصره و کل عراق خواهیم بود، ادامه داد: در جریان این سفر توافق شد که استاندار بصره به‌زودی به ایران سفر کند.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با اشاره به سخنرانی رئیس‌جمهور در جمع اقشار مختلف بصره و پوشیدن عبای عربی توسط وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته خیلی از دشمنان تلاش می‌کردند که ایران و عراق به خصوص در حوزه مردمی به یکدیگر نزدیک نشوند، ولی این سفر باعث شد که روابط ۲ کشور بیش از پیش گسترش پیدا کند و تبلیغات منفی که پیش از این به خصوص در منطقه بصره و اقلیم کردستان علیه ایران انجام می‌شد به مقدار زیادی خنثی شود. حدود ۲۰ سال بود که دشمنان در آنجا در مورد ایران تبلیغات منفی و قومیتی می‌کردند ولی وقتی مردم دیدند که رئیس‌جمهور ایران به زبان و فرهنگ کردی آشناست ودر جنوب بصره با لباس عربی در بین مردم ظاهر شده است، به یکباره هر آنچه دشمنان ساخته بودند را ویران و مردم عراق را بیش از پیش به ایران نزدیک کرد.
طباطبایی گفت: معتقدم که به خاطر دیپلماسی عمومی خوبی که در این سفر از سوی رئیس جمهور انجام شد نفوذ ما در این مناطق افزایش پیدا کرد.
آخرین وضعیت برنامه جامع همکاری‌های راهبردی
رئیس ستاد عراق وزارت خارجه در مورد یادداشت تفاهم‌هایی که در جریان این سفر بین مقامات ایران و عراق به امضا رسید نیز اظهار کرد: طی این سفر ۱۴ سند یادداشت تفاهم بین ۲ کشور در زمینه‌های آموزشی و فرهنگی، اقتصادی، کشاورزی، مناطق آزاد و غیره به امضا رسید اما مهم‌تر از این اسناد این بود با عنایت به اینکه که بین ۲ کشور در خصوص برنامه جامع همکاری‌های راهبردی سندی وجود نداشت، در جریان این سفر آقای پزشکیان به نخست‌وزیر عراق این پیشنهاد را مطرح کرد که یک برنامه جامع راهبردی بین تهران و بغداد تهیه شود و در همین چارچوب تصمیم گرفته شد این سند با محور همکاری‌های سیاسی، دیپلماتیک، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و آموزشی تدوین شود.
تلاش می‌کنیم همکارهای اقتصادی‌مان را با عراق و منطقه خلیج فارس بیش از گذشته افزایش دهیم.
طباطبایی با بیان اینکه تلاش داریم که ظرف پنج الی ۶ ماه آینده تدوین این سند به پایان برسد و برای امضا آماده شود، در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: نگاه دولت ایران این است که منطقه توسعه پیدا کند و امنیت آن حفظ شود؛ در همین چهارچوب معتقدیم که امنیت منطقه صرفاً با کار نظامی و امنیتی افزایش پیدا نمی‌کند و در واقع امنیت با توسعه اقتصادی و افزایش تبادلات اقتصادی بین کشورهای منطقه نهادینه می‌شود؛ در همین چارچوب ما تلاش بر این داریم که همکارهای اقتصادی‌مان را با عراق و منطقه خلیج فارس بیش از گذشته افزایش دهیم و از فرصت به وجود آمده در این زمینه به خوبی استفاده کنیم.
کاردار پیشین ایران در عراق با بیان اینکه امروز پروژه‌های عظیم اقتصادی در عراق در حال اجراست و به نوعی این کشور تبدیل به کارگاه شده است، خاطرنشان کرد: با توجه به ظرفیت تولیدی و علمی و فناوری که در کشور ما وجود دارد، ما می‌توانیم در این پروژه‌ها با توجه به اینکه عراق از نظر اقتصادی در وضعیت خوبی قرار دارد، مشارکت گسترده‌ای داشته باشیم و به نوعی به عنوان مکمل یکدیگر عمل کنیم.
همکاری‌های آموزشی ایران و عراق
طباطبایی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به همکاری‌های آموزشی که ایران و عراق می‌توانند با یکدیگر داشته باشند، گفت: با توجه به پیشرفت‌های علمی که در ایران در چهار دهه گذشته صورت گرفته، برخی از دانشگاه‌های ایران در زمره دانشگاه‌های برتر منطقه هستند و دانشجویان و جوانان عراقی تمایل دارند که در این دانشگاه‌ها تحصیل کنند. اکنون حدود ۵۰ هزار دانشجوی عراقی در دانشگاه‌های مختلف ایران تحصیل می‌کند و هزاران دانشجوی عراقی از دانشگاه‌های ایران فارغ التحصیل شده‌اند ولی ظرفیت ما خیلی بیش از این‌هاست، دانشگاه‌های ما می‌توانند در چهار سال آینده ده‌ها هزار دانشجوی عراقی را جذب کنند.
دانشگاه‌های ایران می‌توانند در چهار سال آینده ده‌ها هزار دانشجوی عراقی را جذب کنند.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه این دانشجوها می‌توانند در دانشگاه‌های مادر ایران و یا پردیس‌ها تحصیل کنند، ادامه داد: برخی از دانشجویان عراقی که از دانشگاه‌های ایران فارغ التحصیل شده‌اند، در عراق در امتحان‌های تخصصی برترین‌ها بوده‌اند و اول شده‌اند؛ این باعث شده است داوطلبان بیشتری برای تحصیل در دانشگاه‌های مادر در ایران داوطلب شوند. متاسفانه دانشگاه‌های ما آن‌گونه که باید در ارائه خود در عراق موفق نبوده‌اند. البته ما در وزارت امور خارجه کمک کردیم بسیاری از مشکلاتی که دانشجویان عراقی با آن مواجه بودند حل وفصل شود و لازم است از همکاری دفتر مقام معظم رهبری و دبیرخانه شوای عالی انقلاب اسلامی برای حل مشکلاتی کنسولی دانشجویان عراقی تشکر شود. با تسهیلاتی که وزارت علوم تحقیقات و فناوری برای حل مشکلاتی که دانشجویان عراقی مشغول به تحصیل در ایران قائل شده‌اند، پیش‌بینی می‌شود ما شاهد استقبال بیشتر دانشجویان عراقی برای تحصیل در ایران باشیم.
وی با ابراز تاسف از اینکه برخی از دانشگاه‌های ایران به سمت بین‌المللی شدن حرکت نکردند و دنبال این گونه موضوعات نیستند، گفت: وقتی ما این دانشجویان را جذب نکنیم، آن‌ها سراغ کشورهای دیگر می‌روند که در این زمینه در حال سرمایه‌گذاری و و تبلیغات وسیع هستند.
میزان بدهی عراق به ایران
طباطبایی همچنین در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که آیا میزان بدهی دولت عراق به ایران افزایش پیدا کرده با توجه به برخی از گزارش‌هایی که در رسانه‌ها در این زمینه منتشر شده است، اظهار کرد: حجم بدهی عراق به ایران افزایش پیدا نکرده و حتی می‌توان گفت که میزان ذخایر ما در بانک تجارت عراق کاهش نیز یافته است. لازم به ذکر است دولت عراق بهای گاز و برقی که ما به عراق می‌فروشیم را به حساب ما در بانک تجارت عراق واریز می‌نماید اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه انتقال مبالغ با مشکل مواجه است.
احترام ایران به تمامیت ارضی عراق
رئیس اداره اول خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در مورد چرایی شرکت رئیس‌جمهور در جلسه «چهارچوب هماهنگی شیعیان عراق» و برخی از تحلیل‌های منتشر شده از این موضوع با توجه به برخی از اختلافاتی که بین تعداد از اعضای این گروه وجود دارد، تصریح کرد: آقای پزشکیان در جریان این سفر با گروه‌های مختلف عراقی دیدار رایزنی کرد که ۲ دیدار مهم با گروه‌های مختلف سیاسی، قومی و مذهبی عراقی در بغداد داشت که تقریبا همه شخصیت های عراقی در آن حضور داشتند. در اربیل نیز با گروه‌های مختلف کُرد و شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی، دانشگاهی و مذهبی رایزنی کردند و به سلیمانیه نیز سفر کرد.
کردی صحبت کردن رئیس‌جمهور نشان داد که ایران، عراق و اقلیم کردستان از نظر فرهنگی چقدر به یکدیگر نزدیک هستند.
وی در این ارتباط افزود: بنابراین دیدار آقای پزشکان فقط با گروه‌های شیعه نبود. در این دیدارها گروه‌های مختلف سیاسی، قومی و مذهبی عراق نقطه نظرات خود را با رئیس‌جمهور در میان گذاشتند و به نظرم این نشست‌ها و رایزنی‌ها نیزاز برنامه‌های بسیار مهم سفر رئیس‌جمهور بود.
طباطبایی با بیان اینکه ما در این سفر بر این موضوع تاکید داشتیم که به تمامیت ارضی عراق احترام می‌گذاریم و می‌خواهیم با مردم عراق از گروه‌های مختلف ارتباط داشته باشیم، ادامه داد: همان‌طور که اشاره کردم، این سفر باعث شد که تبلیغات منفی که علیه ایران در جنوب عراق و منطقه اقلیم وجود داشت، خنثی شود و همان‌طور که آقای عراقچی اشاره کردند، دستاوردهای این سفر معادل چند سال دیپلماسی عمومی و فرهنگی بود.
طباطبایی با بیان اینکه ما تلاش کردیم که در این سفر بر این موضوع تاکید کنیم که ایران از ثبات، امنیت و وحدت عراق حمایت می‌کند، خاطرنشان کرد: کردی صحبت کردن رئیس‌جمهور در واقع نشان داد که ایران، عراق و اقلیم کردستان از نظر فرهنگی چقدر به یکدیگر نزدیک هستند.
نفوذ مردمی و فرهنگی ایران در عراق
طباطبایی با بیان اینکه این سفر نشان داد که نفوذ ما در عراق بیش از اینکه یک نفوذ سیاسی و امنیتی باشد، یک نفوذ مردمی و فرهنگی است، در ادامه افزود: همچنین این سفر نشان داد که برخلاف برخی از تبلیغات، ما فقط با گروه‌های خاصی در عراق ارتباط نداریم ما با همه اطیاف مردم عراق، اهل تسنن، شیعیان، مسیحیان و ایزدی ها و از آن طرف عرب‌ها، کردها و ترکمن‌ها در عراق ارتباط و تعامل داریم و دشمنان نمی‌توانند با تبلیغات بین ۲ کشور اختلاف ایجاد کنند.
ما فقط با گروه‌های خاصی در عراق ارتباط نداریم، ما با همه اطیاف مردم عراق تعامل داریم.
طباطبایی با بیان اینکه در حال حاضر مرزهای ایران و عراق، به مرزهای دوستی و تبادلات اقتصادی و تجاری تبدیل شده است، گفت: در حال حاضر ارتباطات مردمی بین ۲ کشور گسترش پیدا کرده است و تعداد زیادی از مردم عراق برای سفرهای زیارتی و سیاحتی به ایران سفر می‌کنند و مناسب است که در همین چهارچوب پروازها بین ۲ کشور به خصوص بین شهرهای تفریحی و گردشگری ایران افزایش پیدا کند. به تازگی خط پروازی بین بغداد و رشت ایجاد شده و همان‌طور که اشاره شد، ضروری است که این پروازها به دیگر شهرهای گردشگری ایران نیز ایجاد شود. نظر من این است که استان‌هایی مانند اردبیل، همدان آذربایجان و کهکیلویه و بویر احمد و….می‌توانند پذیرای هزاران جهانگرد عراقی در طول سال باشند و این استان‌ها می‌توانند زیرساخت‌های خود برای جذب توریست تقویت کنند.
وی در بخش پایانی صحبت‌های خود اظهار کرد: با تاکید می‌توان گفت که سفر رئیس جمهور به عراق، سفر اولین‌ها بود، این سفر، اولین سفر خارجی رئیس جمهور جدید ایران بود، آقای پزشکیان اولین رئیس‌جمهور ایران بودند که مقصد اولین سفر خارجی خود را عراق انتخاب کردند، اولین رئیس‌جمهور ایران بودند که به منطقه اقلیم کردستان عراق سفر کردند و اولین رئیس‌جمهور خارجی بودند که به بصره سفر کردند.
بیشتر بخوانید:
