همکاری نفتی ایران و عراق تا کجا پیش می‌رود؟

به گزاش ایسنا، به تازگی ابراهیم رئیسی – رئیس‌جمهور با تأکید بر عزم ایران برای گسترش همکاری‌ها و ارتقای سطح روابط با عراق در همه عرصه‌ها اعلام کرد که تهران به‌دنبال توسعه تبادلات با بغداد در عرصه‌های مختلف تجاری و انرژی است و برگزاری نشست‌های منظم کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور می‌تواند نقش مؤثری در تحقق این هدف داشته باشد.

تأسیس یک کارگروه مشترک نفتی

این موضوع مورد استقبال طرف عراقی نیز قرار گرفت و مقرر شد نشست‌های کمیته‌های اقتصادی دو کشور فعال‌ و نتایج این جلسات به کمیته عالی دو کشور منتقل شود. روز گذشته وزارتخانه‌های نفت ایران و عراق موافقت خود را با تأسیس یک کارگروه مشترک نفتی اعلام کردند. این کارگروه که به‌عنوان کارگروه مادر با رویکرد افزایش بحث و تبادل‌نظر درباره پرونده‌های مشترک در حوزه انرژی در دو کشور همجوار تأسیس شد، از کمک چند کارگروه تخصصی از جمله در حوزه‌ میدان‌های مشترک، آموزش و… بهره می‌برد.

تاکنون نشست‌هایی پرشمار بین اعضای ایرانی و عراقی این کارگروه برگزار و بعضی از مسائل مشترک از جمله میدان‌های نفتی مشترک دو کشور در این نشست‌ها به بحث و تبادل‌نظر گذاشته شده است.

عراق همه معوقات گازی خود را پرداخته است

موضوعی که در سال‌های اخیر مورد انتقاد قرار می‌گرفت، عدم پرداخت مطالبات عراق به ایران بود اما آنطور که جواد اوجی – وزیر نفت اعلام کرده سال گذشته و امسال درباره وصول مطالبات به‌ویژه مطالبات صادرات گاز به عراق، همه معوقات را دریافت کردیم و تقریباً همه مطالبات روزآمد است. پارسال حدود یک میلیارد یورو و امسال هم ۱.۶ میلیارد یورو دریافت کردیم.

به گفته وی امسال حجم صادرات گاز به عراق نسبت به دوره مشابه سال پیش افزایش یافته است و هیچ‌گونه بدهی معوق با دولت عراق نداریم.

یک فرصت برای ایران و عراق

به نظر می‌رسد که دو کشور عزم جدی برای توسعه روابط خود داشته باشند، امیرمحمد اسلامی – کارشناس حوزه انرژی – در این رابطه به ایسنا اعلام کرد: درباره عراق موارد بسیار زیادی وجود دارد، البته شرایط خاص نیز حاکم است؛ موارد جاری مساله صادرات برق و گاز ایران به این کشور بوده که در بسیاری از زمان‌ها دریافت پول آن با مشکل مواجه بوده است، البته   گاهی اوقات از طرف ما پایداری عرضه وجود نداشت، ایران در فصول پر مصرف، یعنی زمانی که تقاضا در پیک بود، به عنوان مثال تابستان در برق و زمستان در گاز نمی‌توانست تامین کند و قطع جریان اتفاق می‌افتاد، این‌ها مواردی است که باید حل و فصل شود.

وی با تاکید بر اینکه از طرف دیگر پتانسیل‌هایی در طرف عراق وجود دارد و این کشور دارای میادین نفتی زیادی بوده و درصدد توسعه میادین گازی نیز است و نیازمند همکاری و سرمایه گذاری زیادی برای توسعه است، گفت: عمده مگاپروژه‌های عراق با یک مکانیزم خاص و مشخص واگذار می شود، به گونه ای که اکثر میادین خود را به شرکت های بزرگ واگذار کرده لذا طرف مذاکره برای اینکه بتوانیم خدمات فنی و مهندسی ارائه دهیم، شرکت ملی نفت عراق نیست بلکه شرکت‌های بزرگی هستند که در آنجا کار می کنند.

او با بیان اینکه این شرکت‌ها بین المللی هستند و در درجه اول از تحریم‌ها تبعیت می‌کنند و در درجه دوم ورود به لیست تامین کنندگان اعم از مشاور، پیمانکار، شرکت‌های خدماتی و مهندسی و سازنده در فهرست مجاز شرکت های بین المللی است، اظهار کرد: ممکن است ما بتوانیم از عراق بخواهیم در مورد برخی از میادین و یا برخی از زمین‌ های خود مدل همکاری را تغییر دهد و روش جدیدی وضع شود و تاکید بیشتری روی پروژه‌های ای پی سی داشته باشد و خودش نیز پول آن‌ها را پرداخت کند و طرف قرارداد ما خود دولت عراق و یا شرکت ملی نفت عراق باشد.

به شرکت‌های توانمند ایرانی توجه شود

اسلامی با بیان اینکه مساله دیگری که در حوزه میادین مشترک مطرح می‌شود این است که ساز و کارهای دیگری اندیشیده شود، معمولا عراق انتظار دارد سرمایه‌گذار به این کشور برود و تمام قراردادهای خود را به شکل سرمایه‌گذاری واگذار می‌کند، گفت: ما در ایران سرمایه آماده نداریم که بخواهیم در آنجا سرمایه گذاری کنیم اما ظرفیتی وجود دارد که شرکت‌های توانمند ایرانی بتوانند ورود پیدا کنند، به بازار عراق و این فرصت سرمایه‌گذاری به آن‌ها داده شود و شرکت خصوصی و دولتی خودش عهده‌دار می‌شود که این سرمایه گذاری را چگونه تامین کند.

وی با بیان اینکه اگر کارگروه روی این موضوع کار کند و این مسیر باز شود، ظرفیت بسیار خوبی را ایجاد می کند، البته تاکید فراوان بر این است که وزارت نفت ایران و یا طرف کارگروه ایرانی اساسا هیچ نوع تاکیدی نداشته باشند که یکسری شرکت خاص را به عراق معرفی کند، اظهار کرد: همواره شاهد بودیم که در مذاکرات بین المللی و کارهایی که وزارت نفت و نیروی ایران انجام می دهند، معمولا چند شرکت که عمدتا خصولتی هستند را معرفی می کنند.

این کارشناس با بیان اینکه اولین تاکید باید بر این باشد که اگر قرار است یک کار موثر انجام دهیم، دولت ایران و طرف ایرانی در کارگروه میدان را برای همه شرکت‌های توانمند باز بگذارند؛ شرکت های توانمند بسیاری در ایران حضور دارند که در دهه گذشته به دلیل فضای انحصاری بازار ایران نتوانستند خوب توسعه پیدا کنند، تاکید کرد: نقش دولت ایران در دو زمینه مهم است، یکی اینکه ایران از تمام ظرفیت‌هایی که می تواند استفاده کند و دوم اینکه از دولت عراق تعهد جدی را برای بازپرداخت طلب کند، این مساله ظرفیت بسیار خوبی است تا شرکت‌های ایرانی در این کشور فعال شوند.

وی با بیان اینکه اگر فضا محدود نشود و به دولت عراق توصیه شود که به شکل قراردادهای خدماتی و مهندسی و  پیمانکاری ظرفیت‌هایی را تعریف کند و پول را به موقع برگرداند، فرصت خوبی ایجاد خواهد شد، گفت: اگر ایران دست شرکت‌ها را باز بگذارد و معرفی آن‌ها به عراق را تسهیل کند و تضامین و تعهداتی را از طرف عراق بخواهد، می‌توان گام‌های خوبی را در این عرصه برداشت، اکنون نیز طرح‌های مناسبی برای توسعه صنعت نفت عراق وجود دارد.