گره سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز می‌شود؟

به گزارش ایسنا، دیدار رییس سازمان انرژی اتمی در وین با مدیرکل آژانس در حالی انجام می‌شود که مدتی است مذاکرات وین از سوی آمریکایی‌ها به خاطر انتخابات کنگره و نیز انتخابات پارلمانی رژیم اسراییل تعلیق شده است. علاوه بر این تنش میان ایران و آژانس و ایران با آمریکا بر سر چگونگی حل و فصل سوالات آژانس از ایران بالا گرفته است.

ایران بر این نظر است، سوالات آژانس درباره چهار مکان مورد بحث، ماهیتا موضوع پادمانی نیست و در چارچوب موضوعات “گذشته” تعریف می‌شود اما آژانس و مقامات اروپایی و آمریکایی تاکید دارند که این سوالات پادمانی است و نباید ایران آنها را به برجام مرتبط کند یا توافق هسته‌ای را در گرو خاتمه این سوالات قلمداد کند.

ایران معتقد است، درباره موضوع مکان‌های ادعایی آژانس، کمال همکاری را داشته است، اطلاعات و پاسخ‌ به سؤالات آژانس را ارسال کرده و جلسات گفت‌وگو برای رفع ابهام نیز برگزار کرده است. مقامات ایرانی تاکید دارند که آژانس نباید بر مبنای اسناد ساختگی رژیم صهیونیستی که با اهداف خاص سیاسی در اختیار آژانس قرار داده می‌شود، قضاوت و بر اساس آن‌ها اعلام نظر کند. این نوع قضاوت برخلاف اصل بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری است. از آنجائی که آژانس تمام مواد هسته‌ای اظهار شده ایران را مورد حسابرسی قرار داده است و هیچ اختلاف حسابداری مواد مطرح نیست؛ صرف مشاهده آلودگی در چند مکان را نمی‌توان نشانه‌ای از وجود مواد هسته‌ای اظهار نشده تلقی کرد. این نوع نتیجه‌گیری بر خلاف رویه و استانداردهای شناخته‌ شده آژانس حتی با موارد مشابه در کشورهای مختلف است.

به نظر می‌آمد در هفته‌های اخیر در جریان رد و بدل جمع‌بندی متن پیش نویس توافق میان ایران و آمریکا، موضوع خاتمه یافتن سوالات آژانس قبل از روز “باز اجرا” مورد موافقت طرف‌های مذاکره به ویژه ایران و آمریکا قرار گرفته است اما کارشکنی اسراییل با چراغ سبز آمریکا موجب شد در میانه راه آژانس رویکرد سخت‌گیرانه‌ای نسبت به حل و فصل این سوالات اتخاذ کند.

برخی منابع ایرانی تاکید دارند که آژانس و در راس آن مدیرکل این نهاد بین‌المللی با منویات سیاسی و جانبدارانه اجازه نمی‌دهد حل و فصل سوالات مسیر فنی و حقوقی خود را طی کند.

به گفته رافائل گروسی ایران تنها کشوری است که بیشترین بازرسی‌های آژانس از تاسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای آن انجام شده است و اکنون که از سطح این بازرسی‌ها کاسته شده، بازرسی‌ها به سطحی رسیده است که آژانس از دیگر کشورهای عضو آژانس در چارچوب پادمان‌های دو جانبه انجام می‌دهد.

محمد اسلامی قرار است در سفر هفته جاری خود به وین با رافائل گروسی مدیرکل آژانس نیز دیدار کند و به طور طبیعی یکی از مهم‌ترین موضوعات در دستور کار وی، بحث درباره چگونگی حل و فصل سوالات آژانس است که می‌تواند به گره‌گشایی از مذاکرات وین و توافق هسته‌ای در آینده نزدیک بسیار کمک کند.

معاون رییس جمهور درباره دیدارش با گروسی در وین ابراز امیدواری کرده است که این گفت‌وگو تسهیل‌گر باشد تا برداشت‌های آژانس از مساله که ناشی از فشار سیاسی و عملیات روانی علیه ایران است، هر چه زودتر پایان یابند و بر اساس روابط و مقررات روند امور تنظیم شود و از این مرحله به امید خدا عبور کنیم.

اسلامی چندی پیش نیز در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که “پیغام‌ها و پیام‌هایی که از طرف آژانس آمده؛ نشان می‌دهد که قصد بستن این پرونده را دارند. امیدواریم صادق باشند و بیش از این وقت خود را تلف نکرده و فکر نکنند که با چنین موردی بتوانند فشار حداکثری خود را اعمال کنند.” این اظهارات رییس سازمان انرژی اتمی موجب شد تا برخی گمانه‌زنی‌ها درباره حل و فصل اختلافات دو طرف بر سر سوالات مورد نظر شدت گیرد.

هر چند در یکی دو هفته اخیر مذاکرات به طور جدی متوقف شده است، اما تلاش برای باز کردن گره‌های موجود بر سر توافق احتمالی در کشورها و جهت‌های مختلف ادامه دارد. هم‌زمان با رایزنی‌ها و مذاکراتی که این هفته میان ایران و آژانس در وین جریان دارد، در نیویورک نیز پیام‌هایی رد و بدل شده است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان که این روزها در نیویورک به سر می‌برد با اشاره به رایزنی‌های سیاسی و دیپلماتیکش با مقامات مختلف در توییتی نوشت: تیم ما و همکاران ما در نیویورک با نماینده اتحادیه اروپا و کشورهای مرتبط با مذاکرات برجام، گفت‌وگوهایی را انجام دادند و در گفت‌وگوهایی که من نیز با طرف های مختلف در دو روز گذشته داشتم، این موضوع از موضوعات اصلی در دستور کار بود.

وی گفته است که در این دیدارها تاکید کردم برای رسیدن به توافق اراده وجدیت لازم را داریم و واقعا اکنون این طرف آمریکایی است که باید شجاعت اتخاذ تصمیم را داشته باشد تا بتوانیم از رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار سخن بگوییم. طرف آمریکایی بارها حتی در این روزهای اخیر به ما اعلام کرد که دارای اراده و حسن نیت لازم برای رسیدن به توافق هستیم و ما به آنها گفتیم پس با واق بینی اراده و حسن نیت خود را نشان دهید و (اثبات) کنید تا بتوانیم به نقطه توافق برسیم.

به گزارش ایسنا، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان گفت‌وگو با ایران بر سر چهار مکان مورد ادعایش چندی پیش اعلام کرد که یک موضوع از چهار موضوع حل شده است اما مدیرکل آژانس بعدا از حرف و قول خود عقب‌نشینی کرد و آن موضوع را نیز مجدد در لیست سوالات آژانس قرار داد. از این رو اکنون مشخص نیست که هم‌چنان چهار مکان مورد بحث است یا سه مکان. در عین حال رویکرد و رفتار جانبدارانه مدیرکل آژانس در این روند بر بی‌اعتمادی بیش از دو دهه‌ای ایران نسبت به آژانس و رویه‌های سیاسی که در پیش می‌گیرد، افزوده است. ایران علاوه بر اینکه ادعاهای مطرح شده درباره مکان‌های مورد ادعا توسط رژیم صهیونیستی را جعلی و ساختگی می‌داند، معتقد است شخص مدیرکل آژانس بر ادامه این روند بسیار موثر است و گروسی به مانند سلف خود مدیریت غیرجانبدارانه ندارد و تحت تاثیر فشارهای سیاسی کشورهای عضو و غیرعضو قرار دارد.