جمهوریت – روزنامه مردمسالاری نوشت : یک هفته پس از تصویب تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در مجلس شورای اسلامی، «عیسی کلانتری» مدیر اجرایی ستاد احیای دریاچه ارومیه برکنار شد و استاندار آذربایجان غربی جایگزین او شد. این درحالیست که سرنوشت مبهم و بی نتیجه ماندن تحقیق و تفحص‌ها در مجالس مختلف نسبت به موضوعات گوناگون نشان می‌دهد اغلب این تحقیق و تفحص‌ها به نتیجه مطلوب نرسیده است و مشخص نیست تحقیق و تفحص درباره دریاچه ارومیه هم به سرنوشت سایر تحقیق و تفحص‌های مجالس دچار می‌شود و ناکام می‌ماند یا به نتیجه می‌رسد.
ستاد احیای دریاچه ارومیه پیش از این در تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ که موضوع تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه مطرح شد، در نامه ای به رئیس وقت کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، توضیحات کاملی از جمله درباره هزینه کرد بودجه‌های تخصیص یافته به ستاد ارائه داد.
ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کرده «از سال ۱۳۹۳ تا پایان سال ۱۳۹۹، مجموعاً ۲۰۸۴۱ میلیارد ریال به موجب مصوّبات سنواتی هیأت وزیران اعتبار برای احیای دریاچه ارومیه از محلّ اعتبارات موضوع ماده ۲۸ قانون تنظیم بخشی از مقررّات مالی دولت-۲ به دستگاه‌های مختلف جهت هزینه‌کرد واگذار شده» که شامل وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست، استانداری استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان و سایر نهادهای مرتبط بوده است.
بیشترین هزینه‌های پرداختی برای احیای دریاچه ارومیه، مربوط به انتقال آب از سد کانی سیب، اجرای پروژه‌های افزایش بهره وری مصرف آب، اجرای پروژه‌های حفاظت و بهره برداری از منابع آب و طرح احداث ۱۹ تصفیه خانه و انتقال پساب حاصل به دریاچه ارومیه بوده است.
در مرداد سال ۱۴۰۰ عیسی کلانتری رئیس وقت سازمان محیط زیست کشور، هزینه کرد برای احیای دریاچه ارومیه را ۱۵هزار میلیارد تومان اعلام کرد و ۳۱ مردادماه سال ۱۴۰۰ نیز دفتربرنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه رسما اعلام کرد که ۱۵هزار میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است.
اما مدتی بعد، ستاد احیای دریاچه ارومیه، میزان هزینه کرد برای احیای دریاچه ارومیه را یک سوم این میزان اعلام کرد: «رقم اعتبار هزینه شده در طرح ملّی نجات دریاچه ارومیه، بالغ بر ۵۶۳۸ میلیارد تومان است که از سه منبع، تأمین شده‌اند. ۳۱۰۸ میلیارد تومان (۵۵ درصد) از این اعتبار، از محل صندوق توسعه ملّی و صرفاً برای طرح‌های سیلوه و کانی‌سیب هزینه شده‌اند که همان‌گونه که اشاره شد، مستقل از اجرا یا عدم اجری طرح ملّی نجات، در دستور کار وزارت نیرو بوده‌اند. لذا اقدام به تغییر اهداف توسعه‌ای این دو سد به اهدافی زیست‌محیطی، ابتکاری بوده که مایه افتخار طرح ملّی نجات در مدیریت به هم پیوسته منابع آب بوده است. ۵۳۷ میلیارد تومان (۱۰ درصد) از اعتبار کل نیز از محل بودجه سنواتی تأمین گردیده است که این رقم اعتباری نیز مستقل از اجرا یا عدم اجرای طرح ملّی نجات، همه ساله در قالب بودجه‌های استانی یا ملّی در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گرفته است. لذا اقدام عملیاتی طرح ملّی نجات در این بودجه، ساماندهی به نحوه هزینه‌کرد این اعتبارات با هدف حداکثر اثربخشی آن‌ها به نفع دریاچه ارومیه بوده است. ۱۹۹۳ میلیارد تومان باقی‌مانده (۳۵ درصد) نیز از محل اعتبارات مدیریت بحران کشور تأمین شده‌اند که البته فقط در سال‌هایی که کشور با بحران‌های غیرمترقبه‌ای چون سیل یا زلزله مواجه نبوده، به طرح ملّی نجات دریاچه ارومیه تزریق شده است.» این توضیحات، ابهامات را درباره بودجه و هزینه کرد ستاد احیای دریاچه ارومیه افزایش داد. جالب اینجاست که در هیچکدام از گزارشهای ارائه شده از ستاد احیای دریاچه ارومیه، سخنی از کمک مالی ژاپن به میان نیامده است. در سال ۱۳۹۳ دولت ژاپن در تفاهم نامه‌ای که با ایران ااعلام آمادگی کرد تا در روند احیای دریاچه ارومیه همکاری کند که این همکاری تاکنون ادامه داشته است. این همکاری، نه فقط در قالب ارائه کمکهای پژوهشی و فنی، بلکه در قالب اعطای کمک مالی هم بوده است. کوبایاشی سفیر وقت ژاپن در ایران در سال ۱۳۹۵ در مراسم امضای توافق نامه توسعه همکاری پروژه دریاچه ارومیه گفت: باتوجه به شرایط بحرانی دریاچه ارومیه و بر اساس مذاکرات به عمل آمده بین نخست وزیر ژاپن آقای ABE و دکتر روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، دولت ژاپن مبلغ ۴۳۶ میلیون ین ژاپن معادل ۳.۸ میلیون دلار برای پروژه فائو تحت عنوان «برنامه جامع برای مدیریت پایدار منابع آب در حوضه دریاچه ارومیه» اختصاص داده است. اما شواهد حاکی از آن است که کمک تخصیص یافته توسط ژاپن به احیای دریاچه ارومیه بیش از این میزان بوده است. به عنوان نمونه، پنجمین کمک مالی دولت ژاپن به دفتر توسعه ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ۱۳۹۷ به میزان یک میلیون دلار برای احیای دریاچه ارومیه به دفتر توسعه ملل متحد اهدا شد که در مراسم اهدای این کمک مالی عیسی کلانتری، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست هم حضور داشت. کازوتوشی آیکاوا سفیر فعلی زاپن در ایران نیز روز هفتم تیرماه امسال در دیدار با استاندار آذربایجان غربی از سرمایه گذاری ۱۰ میلیون دلاری ژاپن برای احیای دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: «سرمایه گذاری ژاپن در توسعه کشاورزی پایدار حوضه دریاچه ارومیه موفقیت آمیز بوده است، این برنامه ویژه در راستای کشاورزی پایدار و مصرف بهینه آب موفق بوده و در حال حاضر به مرحله ایجاد بازار برای عرضه محصولات تولیدی رسیده‌ایم. این پروژه برای کمک به احیای دریاچه ارومیه از همان سال شروع شده و ۱۰ میلیون دلار نیز در این خصوص سرمایه گذاری کرده‌ایم.»
سخنان سفیر ژاپن نشان می‌دهد این سرمایه گذاری ده میلیون دلاری به طور کامل انجام شده است. مشخص نیست مبلغ معادل ۳.۸ میلیون دلار یا مبلغ پنج میلیون دلاری که پیش از به عنوان کمکهای مالی ژاپن به احیای دریاچه ارومیه ذکر شده، جدای از این سرمایه گذاری ده میلیون دلاری است یا در قالب همان ده میلیون دلار قرار دارد.
اما در هر صورت، پنج میلیون دلار به عنوان کمک مالی ژاپن در اختیار ایران – احتمالا ستاد احیای دریاچه ارومیه- قرار گرفته و مابقی مبلغ موردنظر سفیر ژاپن سرمایه گذاری شده است. اما نتیجه، یکسان است: در هیچیک از گزارشهای مالی و اعتبارات تخصیص یافته به پروژه‌های احیای دریاچه ارومیهف از جمله آنچه در گزارشهای رسمی ستاد به عنوان اعتبارات مالی ستاد، ذکر شده، اثری از کمک کالی ژاپن یا سرمایه گذاری این کشور نیست! حالا پرسش این است: کمک مالی ستاد ژاپن برای احیای دریاچه ارومیه چگونه هزینه شده است؟
fdajv fo,hkdn:
