جمهوریت-سعیده اسدیان نوشت: ارزیابی و بررسی گزارشات رسمی از فرآیند تعیین، تدوین و رایزنی پرونده های ثبت جهانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران طی ۱۰-۱۵ سال گذشته حاکی از دو چالش عمده بوده است.
اول اینکه نظام سیاست گذاری و برنامه ریزی روشنی برای انتخاب موضوعات و پرونده ها وجود نداشته و دوم، ساختار تشکیلاتی که وظیفه تدوین پرونده ها را بر عهده داشته محدود و نامشخص بوده، به طوری که پرونده ها در ساختاری غیر رسمی و بدون رابطه تشکیلاتی و توسط عده ای معدود و خاص از کارشناسان با روابط خاص دستگاهی با سازمان میراث فرهنگی انجام می شده و بعد از گذشت زمان، به خصوص بعد از تغییر مسئولان و یا دولت ها،عملاً امکان مسئولیت پذیری و پاسخگویی رسمی به مسائل و فرآیندها را غیرممکن می کرده است.
نتیجه این دو چالش و عدم وجود مستندات کافی، مانع از ارزیابی صحیح و شفاف فرآیندهای دقیق عملکردی شده، به ویژه که عموماً بین زمان تدوین، ارسال و ارزیابی و در دستور کار قرار گرفتن پرونده ها، فاصله زمانی چند ساله رخ داده و عملاً ناکافی بودن اطلاعات فرآیندی، در موارد زیادی موجب ایجاد زمینه و فرصت برای گمراهی اذهان عمومی شده است.
با آغاز شفاف سازی اقدامات در دولت سیزدهم مشخص شد، فعالیت های گروه های غیر رسمی و انحصاری تدوین و تهیه پرونده های ثبت جهانی در گذشته مطابق انتظارات یا آنچه به سمع مردم رسیده نبوده است.
گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در این زمینه به خوبی نشان می دهد شیوه تدوین کیفی پرونده ها به گونه ای بوده که ثبت جهانی آثار بیشتر از آنکه مدیون کیفیت پرونده های تدوین شده باشد، مرهون بهره گیری از چانه زنی و لابی در فرآیندهای ارزیابی پرونده ها بوده و عملاً ثبت های جهانی انجام شده را مدیون غنای آشکار میراث فرهنگی ایران بوده ایم تا کیفیت محتوایی و اغنایی پرونده های تهیه شده، عدم توجه به کیفیت و غنابخشی به پرونده ها و جایگزین آن بهره گیری از لابی های سیاسی به جای الزامات فنی؛ عموم پرونده های تهیه شده طی این سال ها را با مشکلات فنی در شناسایی، احراز و معرفی ارزش های برجسته جهانی کرده بود که بخشی از آن روند معیوب در مرحله بررسی پرونده های گذشته، در دو سال اخیر نمایان شده است.
پرونده هایی که قربانی لابی بازی شدند
در سال گذشته که به دلیل عدم موفقیت پرونده ثبت جهانی ماسوله، اخبار رسمی این موضوع بازتاب گستردهای پیدا کرد، با بررسی روندها و گزارش های تحلیلی روشن شد که قریب به اتفاق پرونده های سال های گذشته نیز مشابه پرونده ماسوله و هگمتانه بوده اند که عموماً به دلیل مشترک بودن تهیه کنندگان و ذی نفعان و به طبع عدم اطلاع رسانی درست به عموم مردم و دغدغه مندان، در دیوارهای انحصاری گروهی محدود، شرایط این پرونده ها پنهان مانده که پرونده های ثبت جهانی شهر یزد، راه آهن، ارسباران، محور ساسانی فارس، مسجد جامع اصفهان از جمله این پرونده هاست که قبل از دولت سیزدهم سرنوشتی تلخ داشته اند.
در واقع آنچه موجب موفقیت شده، کیفیت پرونده های تهیه شده نبوده و جایگزین آن از لابی های سیاسی برای پوشاندن ضعف پرونده ها استفاده شده است
بیشتر بخوانید:
- کشف بقایای ۲۰ انسان در تخت جمشید
- کشف دیوار شرقی دروازه پارسه تخت‌جمشید
- انتقال بخشی از الواح هخامنشی به موزه تخت جمشید
- فرونشست به ۳۰۰ متری تخت جمشید رسیده
- جزئیات کشف اسکلت انسانی در تخت جمشید
- کشف آثاری از مسجد در تخت جمشید
- سند مالکیت تخت جمشید و کاخ اردشیر بابکان
- حافظیه، تخت جمشید و سعدآباد رکورد زدند
- هشدار؛ تخت جمشید را قارچ گرفت
- پایان طلسم برگزاری کنسرت در تخت‌جمشید
- بازیابی پرونده ثبت‌جهانی هگمتانه در معاونت میراث‌فرهنگی
- هشدار نسبت به خارج شدن میراث جهانی ایران از لیست یونسکو به علت افزایش آفرودها
