به زعم کارشناسان، با توجه به روند رشد مصرف بنزین در کشورمان اگر سیاست‌های دقیق و عاجلی را در پیش نگیریم، قطعاً در آینده نزدیک با مشکلات جدی مواجه می‌شویم. به زعم آنان، در صورتی که روند فعلی مصرف ادامه یابد و چاره اندیشی ای نداشته باشیم، مجبور به واردات بنزین در حجم بالا و صرف منابع ارزی خواهیم شد.
واقعیت این است که بعد از چند سال حضور ایران در بین صادرکنندگان بنزین از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰، بالاخره در سال ۱۴۰۱ صادرات متوقف شد. به اعتقاد کارشناسان، افتتاح فازهای سه گانه پالایشگاه ستاره خلیج فارس و شیوع کرونا در سال ۱۳۸۹ در مثبت شدن تراز بنزین موثر بود و به صادرتش منجر شد. عواملی که به مرور اثر خود را از دست دادند و حالا با ناترازی بنزین مواجه شده ایم.
بنا بر برخی پیش بینی‌ها، با روند فعلی، ایران در ۱۰ سال آینده نیاز به واردات روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین خواهد داشت. یعنی درآمد صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران با قیمت ۷۰ دلار باید صرف واردات بنزین شود که فاجعه آفرین خواهد بود.
به منظور رفع مشکل ناترازی بنزین، افزایش ظرفیت سی ان جی و پالایشگاهی کشور مدنظر قرار گرفته است. پیش بینی‌ها مبنی بر این است که مصرف سی ان جی کشور از روزانه ۲۳ به ۳۶ تا ۴۰ میلیون متر مکعب برسد. افزایش ۱۵ میلیونی بنزین پالایشی نیز در دستور کار قرار دارد.
البته کارشناسان اعتقاد دارند، افزایش تولید به تنهایی نمی‌تواند راهکار مناسبی برای حل مشکل ناترازی باشد. به زعم آنان سیاست‌های مربوط به بهینه سازی مصرف باید با جدیت دنبال شود و به موازاتش طرح‌های افزایش ظرفیت سی ان جی و پالایشی کشور پیش برود.
محمدصادق مهرجو کارشناس ارشد انرژی در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری برنا با رد نظر بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت قبلی که بارها اعلام کردند تبدیل نفت به بنزین برایمان مزیتی ندارد و حتی مجوز چند پالایشگاه هم ابطال شد، اظهار داشت: تولید فرآورده‌های نفتی و از جمله بنزین آنقدر سودآور است که کشورهایی همچون ژاپن و کره جنوبی تمام نفت خود و یا بخش عظیمی از آن را تبدیل به بنزین می‌کنند تا از خام فروشی جلوگیری کنند.
وی در ادامه گفت: فروش بنزین به جای نفت برایمان فواید زیادی برایمان دارد و این نظر اشتباه است که تولید بنزین غیراقتصاد است و مزیتی برای کشور ندارد و متاسفانه با همین دیدگاه در دولت قبل به توسعه ظرفیت پالایشگاهی نپرداختیم و بخش مهمی از ناترازی فعلی بنزین کشور به دلیل عدم توسعه ظرفیت پالایشگاهی کشور بوده است. در زمان اعمال تحریم‌ها و بعد از خروج آمریکا از برجام، اگر توان تولید فرآورده داشتیم، این مواد به راحتی تحریم پذیر نبودند و با مشکلاتی که آن زمان داشتیم، مواجه نمی‌شدیم. حتی اگر ما نفت خام را بخریم و در حاشیه خلیج فارس پالایشگاه نفت خام بزنیم، از آنجائیکه قیمت تمام شده برای استحصال یک لیتر بنزین و گازوئیل به دلایل مختلف برای ما نسبت به کشورهای اروپایی و شرق آسیا ارزان تر تمام می‌شود، این کار برایمان سود خواهد داشت.
این کارشناس ارشد انرژی خاطرنشان کرد: در اوج تحریم‌های سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱، ارمنستان به ما پیشنهاد داد که اگر روزانه نیاز مرا به بنزین و گازوئیل تأمین کنید، هزینه اش را نقد پرداخت می‌کنم، بدون اینکه تحت تحریم قرار بگیرد. اگر ظرفیتش در کشور ایجاد شده بود و می‌توانستیم نیاز ارمنستان را برآورده کنیم، بسیاری از مشکلات ما در زمان تحریم حل می‌شد.
وی در پایان اظهار کرد: بهره برداری از فاز ۴ ستاره خلیج فارس و افزایش بازدهی پالایشگاه‌های موجود می‌تواند تأثیرگذاری بالایی در حل و فصل مشکل ناترازی بنزین در کشورمان داشته باشد. از آنجائیکه در ستاره خلیج فارس از میعانات پارس جنوبی استفاده می‌شود، این طرح برایمان مزیت دارد. البته باید این احتیاط را هم مدنظر داشته باشیم که ستاره خلیج فارس ۳۲۰ هزار ظرفیت اسمی دارد، گاهی اوقات تا ۴۰۰ هزار بشکه میعانات به این پالایشگاه می‌دهیم، میعانات مان تولیدی از پارس جنوبی است، تابع تولید گاز است و یک محصول جانبی به شمار می‌رود. از سال ۲۰۲۴ پارس جنوبی وارد افت تولید می‌شود و این واقعیت را در برنامه ریزی‌هایمان باید مدنظر داشته باشیم. افزایش ظرفیت ستاره خلیج فارس باید با هوشمندی بالایی صورت بگیرد تا در آینده به مشکل نخوریم.
بیشتر بخوانید:
