چین به خطوط ریلی ایران برمی‌گردد؟

عباس قربانعلی‌بیک در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به برنامه جامع همکاری ایران و چین گفت: در حوزه ریلی یکی از زمینه‌های خوبی که پیش از این هم همکاری‌هایی درباره آن داشتیم اما ناتمام ماند، برقی کردن راه‌آهن تهران – مشهد است که زمینه‌اش اکنون فراهم شده است؛ پروژه تهران – مشهد نه تنها تعداد زیادی از لوکوموتیوهای دیزلی ما را برای افزایش خدمات در سایر مسیرها آزاد می‌کند بلکه قیمت‌ تمام‌شده و هزینه‌ای را که خدمات مسافری برای دولت دارد کاهش می‌دهد.

وی ادامه داد: با مطالبی که آقای بذرپاش در بدو ورود به وزارتخانه مطرح کردند، حدود ۱۰۰۰ واگن از واگن‌های ما کاسته شده، در این شرایط برقی کردن مسیر تهران – مشهد مثل این است که حدود ۲۰۰ لکوموتیو دیزلی خریده باشیم، زیرا تعداد بسیار کمتری لکوموتیو برقی جایگزین آنها می‌شوند و همچنین بهره‌وری واگن مسافری افزایش یافته و نیاز ما به تعداد واگن کمتر خواهد شد. این مساله می‌تواند الگویی برای توسعه حمل‌ونقل ریلی در حوزه مسافری و هم حوزه بار باشد.

امکان برگشت به قرارداد ریلی با چین وجود دارد؟

این پیشکسوت حوزه حمل‌ونقل ریلی درباره سابقه این قرارداد توضیح داد: پس از مناقصه سال ۱۳۸۶ برای برقی کردن این مسیر و تعیین برنده سال ۱۳۸۷، در سال ۱۳۹۲ شرکت راه‌آهن قراردادی با یک شرکت چینی برای تامین مالی و برقی کردن قطار تهران – مشهد بست و دولت هم سهم ۱۵ درصدی‌اش را پرداخت کرد اما پیمانکار چینی بعد از پنج سال اعلام کرد این کار را به‌دلیل محدودیت‌هایی که در حجم گسترده همکاری با آمریکا دارد و تحریم‌های مجدد پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال ۱۳۹۷، ادامه نمی‌دهد.

قربانعلی‌بیک در پاسخ به اینکه آیا امکان از سر گرفتن همکاری برای این پروژه وجود دارد، گفت: بله حتما، اینطور نیست که ما بخواهیم فقط با یک شرکت همکاری کنیم، بلکه مهم تعامل و همکاری ما با کشور چین است؛ در سند ۲۵ ساله، اشاره‌ای به نوع و نام شرکت نشده‌، بنابراین مهم است که همکاری اقتصادی ما در حوزه حمل‌ونقل ریلی مد نظر قرار گیرد و این کار بدون هیچ محدودیتی کاملا شدنی است.

وی ادامه داد: اگر تصمیم مناسبی گرفته شود، بخش لکوموتیو و خط برقی چین از بخش‌هایی هستند که مشتری‌شان آمریکا نیست که شرکت‌های چینی بخواهند به‌دلیل همکاری با آمریکا از بستن یا ادامه قرارداد امتناع کنند؛ اگر شرکتی را که محصولش لکوموتیو برقی یا احداث خطوط برقی است، مستقیما با شرکت راه‌آهن متصل کنند، هیچ محدودیتی از نظر همکاری وجود ندارد.

معاون اسبق برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل راه‌آهن ایران با بیان اینکه یکی دیگر از پروژه‌هایی که چین می‌تواند به ما کمک کند، برقی کردن خطوط باری است، افزود: یک بحث تامین لکوموتیو مورد نیاز است و بحث دیگر برقی کردن خطوطی است که برای ما گلوگاه به شمار می‌رود و باید از نقطه‌ای شروع شود؛ برای مثال مسیر سنگان به سمت چادرملو یا سنگان به سمت اصفهان با تامین لکوموتیو برقی یا برقی دیزلی.

استفاده از ظرفیت چین در حوزه حمل‌ونقل بار

قربانعلی‌بیک ادامه داد: یکی از موفقیت‌های‌ راه‌آهن چین، رکوردهای بزرگی در حوزه حمل‌ونقل بار است که با قطارهای برقی به جا گذاشته، یکی از این رکوردها که برای بیش از ۱۵ سال پیش است این بوده که یک خط معدنی در چین توانست ظرفیت مسیر دوخطه‌ای را که برقی بود، طی دو دهه از ۱۰۰ میلیون تن به بیش از ۴۰۰ میلیون تن در سال برساند که در دنیا کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر است. بنابراین در بحث باری هم چینی‌ها می‌توانند به ما کمک کنند.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از نیازهای کنونی ما لکوموتیوهای دیزلی است، افزود: همچنین برای مسیرهایی که باید برقی ‌شوند می‌توان لکوموتیوهای دوگانه گرفت که هم برقی و هم دیزلی است و به رفع سریع نیازهای ما کمک می‌کنند؛ از آنجایی که چین در ساخت لکوموتیوهای باری دیزلی به توانایی خوبی رسیده و در ساخت لکوموتیو برقی باری هم به سطح ممتازی در جهان دست یافته، می‌تواند در ساخت لکوموتیو دوگانه هم بما کمک کند، به‌ویژه با قابلیت‌های صنایع داخلی و پلتفرم لکوموتیو موجود شش‌محوره ایران به‌صورت مشترک، می‌توان از تکنولوژی آنها استفاده کرد که در خطوط برقی از برق شبکه و در خطوط غیربرقی از موتور دیزل استفاده می‌کند؛ این کار سال‌هاست در دنیا شروع شده و ظرفیت و توانایی چین می‌تواند این مساله را برای ما حل کند.

این کارشناس حوزه ریلی خاطرنشان کرد:‌ علاوه بر این، با تجربه و موفقیت‌های چین در توسعه شبکه سریع‌السیر می‌توان از قابلیت چین برای تامین قطارهای خودکشش برقی با سرعت ۲۵۰ نیز برای مسیر برقی تهران مشهد که در کمتر از سه سال قابل ساخت است استفاده کرد، این ناوگان در آینده می‌تواند برای راه‌آهن سریع‌السیر تهران- اصفهان نیز بکار گرفته شود.