گزارش وزیر بهداشت از علل کمبود دارو در کشور

بهرام عین اللهی در جلسه علنی صبح امروز (سه شنبه) مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی گزارش کمیسیون بهداشت و درمان در مورد بررسی نحوه مدیریت زنجیره تأمین و توزیع دارو و علل کمبودهای اخیر در کشور (گزارش دوم از نحوه اجرای طرح دارویار) گفت: با حمایت نمایندگان مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ اختیار به وزارت بهداشت برای اجرای طرح دارویاری داده شد؛ در طرح دارویاری موضوع سیاست های ارزی در تامین دارو، ملزومات و تجهیزات پزشکی مدنظر بوده است.

وی با بیان اینکه چهار ماه از شروع طرح دارویاری می گذرد، گفت: اکنون در مرحله گذار و انتقال از یک وضعیت موجود به وضعیت انقلابی هستیم که در دوران گذار مشکلاتی داشتیم.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یادآور شد: هدف از اجرای طرح دارویاری این بود که وابستگی به ارز ترجیحی و رانت ناشی از آن به تولید پویا و غیر وابسته برگردد؛ مشکل اساسی ارزهای ترجیحی این بود که بدون حساب و کتاب داده می شد و رانت هایی را به وجود می آورد.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: تخصیص ارز ترجیحی بی حساب و کتاب به تولیدکنندگان دارو مشکلات ما بود؛ گاهی اوقات پیش فاکتورها واقعی نبودند و برخی تولیدکنندگان بیش از حد نیاز ارز ترجیحی دریافت می کردند.

وی هدف دیگر اجرای طرح دارویاری را شکوفایی و خروج از انحصارطلبی عنوان و اظهار کرد: باید یارانه در نهایت مستقیما به مصرف کننده نهایی می رسید که این موضوع در طرح دارویاری دیده شد. علاوه بر اینکه در اجرای این طرح به دنبال جلوگیری از قاچاق دارو هستیم چون علاوه بر مصرف کنندگان داخلی ۴۰۰ میلیون نفر از اطراف کشور نیز از داروها به صورت قاچاق استفاده می کردند که جلوی آن گرفته شد.

عین‌اللهی ادامه داد: اجرای طرح دارویاری باعث اجرای ۹۸ درصدی نسخه الکترونیک شد که از طریق آن، یارانه جدیدی تحت عنوان یارانه سلامت برای بیماران در نظر گرفته شد و اختلاف ارز ترجیحی و ارز نیمایی به خود بیمار تعلق گرفت.

وی با این توضیح که اجرای طرح دارویاری نتیجه همکاری میان همه دستگاه ها است، گفت: تولید و تامین دارو فرآیند بین دستگاهی است. پس در صورت هماهنگی همه سازمان ها موفق خواهیم شد؛ وزارت بهداشت سیاستگذار، برنامه ریز و بهره بردار است. البته قرارگاه تدابیر ویژه دارویی از سوی وزارت بهداشت ایجاد شد و ما از سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی، بیمه گران و نهادهای نظارتی دعوت کردیم تا در اجرای این طرح مشارکت داشته باشند.

وزیر بهداشت ادامه داد: مساله مهم در موفقیت طرح دارویاری تخصیص کامل و به هنگام اعتبارات است؛ در بودجه ۱۴۰۱ نزدیک به ۷۳ همت (هزار میلیارد تومان) پیش بینی شده که ۵ همت برای بیماران خاص و ۶ همت برای پوشش کامل بیمه همگانی است.

وزیر بهداشت و درمان در ادامه تصریح کرد: هدف اصلی در وزارت بهداشت پوشش کامل خدمات بهداشتی و درمانی با نگاه عدالت‌محور مبارزه با فساد و رانت و تعارض منافع است. تلاش‌های نخبگان و دانشمندان و حمایت از دانش بنیان توانست این موضوع را برقرار کند و در دیداری که با رهبری داشتیم این وزارتخانه یکی از دستگاه‌های مورد اشاره ایشان در حوزه پیشرفت بود که توانستیم در زمان شیوع کرونا در منطقه یکی از کشورهای موفق در کنترل این بیماری باشیم.

وی در ادامه اظهار کرد: تحریم‌های ناجوانمردانه در حوزه تأمین و ساخت داروهای مورد نیاز کشور از موارد دشواری تأمین دارو است. بر اساس گزارش گزارشگر ویژه سازمان ملل در خصوص اثرات تحریم‌ها بر نظام سلامت نیز بر این امر اذعان دارد که دو ماه پیش به ایران آمده و در خصوص تأثیر تحریم و کمبود دارو در کشور ایران تا حد زیادی دسترسی به مواد خام را از دست داده است. شرکت‌های دارویی دنیا علیرغم معافیت ارسال دارو به ایران همچنان از این کار خودداری می‌کنند چون نشانه‌های واضحی مبنی بر ارتباط با تحریم‌ها دارد اما علیرغم آن تلاش زیاد شرکت‌های دارویی، دانشمندان و دانشگاه‌ها توانسته است در تأمین دارو به ما کمک کند.

وزیر بهداشت در ادامه تاکید کرد: آنتی‌بیوتیک تولید شده در ۷ ماه گذشته به اندازه ۱۲ ماه سال گذشته بود. همچنین علت دیگر کاهش داروهای آنفلوآنزا، عدم توانایی تأمین آن از کشورهای دوست بود چرا که آنها نیز به علت شیوع شدید این بیماری برای خودشان نیز با دشواری تأمین دارو روبرو بودند لذا به شرکت‌های مربوطه در داخل هشدار داده شد تا ۳ برابر سال گذشته کار کنند. ما به بازخوانی برنامه‌های تولیدی تولیدکنندگان و موجودی انبارها پرداختیم و نظارت کردیم. دو شرکت تولید دارو، تولیدات خود را کاهش داده بودند که مراجع نظارتی در حال بررسی این موضوع هستند اما اکثر شرکت‌های تولیدکننده دارو کوشش زیادی در این حوزه داشته‌اند.

عین اللهی در ادامه تاکید کرد: وزارتخانه برای اجرای قانون کاهش مالیات بر ارزش افزوده از ۹ درصد به یک درصد تلاش زیادی کرده است. در قانون بودجه این رقم ۹ درصد مشخص شده بود که در گمرک به علت سنگینی میزان مالیات کالاهای مرتبط با دارو ترخیص نمی‌شد و از سوی دیگر نیز ارز ترجیحی به ارز نیمایی تبدیل شده بود لذا لایحه دو فوریتی دادیم که متأسفانه دو فوریت آن در مجلس رأی نیاورد و مجبور شدیم با استفاده از فرمایش رهبری این موضوع را تا زمان تصویب لایحه در مجلس انجام دهیم که داروها و تجهیزات مرتبط پزشکی از گمرک ترخیص شد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اختلاف ۷ برابر ارز ترجیحی و ارز نیمایی باعث افزایش نقدینگی شده بود. در این خصوص تسهیلات بانکی دادیم و سقف آن را از ۲۰ درصد به ۴۰ درصد افزایش دادیم که مشکلات نقدینگی حل شود، همچنین تفاهم‌نامه ارزی میان وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و سایر نهادها برقرار شد که از این طریق ۵۰۰ میلیون دلار تاکنون دریافت کرده و در نیمه دوم سال نیز باید ۵۰۰ میلیون دلار دیگر دریافت کنیم.

وزیر بهداشت افزود: بالغ بر ۱۵ همت به افزایش تولید داخلی تخصیص یافته است. تا پیش از اجرای طرح دارویاری، مطالبات داروخانه‌ها روی  زمین مانده بود که در حال حاضر در حال جبران است، همچنین نشست‌های متعددی با هیأت مدیره‌های هلدینگ‌های دارو داشته‌ایم و جلسات مستمری با شرکت‌های واردکننده دارو داریم ضمن اینکه بررسی میدانی به منظور دریافت عملکرد چند ماهه اخیر داروخانه‌ها داریم که طی ۷ ماهه ابتدایی سال حداقل یک بار از همه داروخانه‌های کشور بازدید به عمل آمده تا تخلف صورت نگیرد. در صورتی که تولیدات داخلی نیاز کشور را برطرف نکند، مجبور به واردات هستیم که تا هفته پیش ۵۰ تن دارو و ۶ میلیون دوز نیز در هفته جاری به کشور وارد می‌شود تا مشکلات تأمین سرم و آنتی بیوتیک برطرف شود.

عین اللهی در پایان خاطرنشان کرد: حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان باعث افزایش ۴۸ درصدی تولیدات آنها شده است و ما که مجری قانون رفع موانع تولید هستیم به این قانون پایبندیم اما تولید داخل نیز باید بتواند نیاز کشور را تأمین کند. خواهشمندیم در بودجه سال آینده نسبت به اخذ مالیات از سیگار اقدام شود. مصرف سیگار باعث ۱۳ درصد از مرگ و میر کشور است و همه دنیا نیز براب این کالا مالیات تعیین کرده‌اند در حالی که در ایران مالیات سیگار صفر است.