جمهوریت – عقل در معنای مد نظر فارابی، نیازمند فربه تر شدن است و عقلنحیف ارسطویی پاسخگوی پرسش ها و مطالبات فارابی و چالشهای موجود در جامعه اسلامی زمان فارابی نبوده است. بنابراین،فلسفه در معنای تفکر آزاد عقلی، مسیر متفاوتی را با فارابی پیمودهاست که به نتایج و دستاوردهای بسیار متفاوتی انجامیده است. تفسیرهای زبانی، کلامی و تفسیری از اندیشه فارابی، نمی توانداصالت تفکر فارابی در عالم فلسفه را روشن سازد و تنها یک تفسیرفلسفی است که فارابی را در مقام یک “فیلسوف” مؤسس به تصویرمی کشد.
فیلسوفان اسلامی از فارابی تا علامه طباطبایی به نحوی بنیادین بهمعرفت‌شناسی توجه نشان داده و فارابی با تدوین اثری درباره معانیعقل، بنیادی مهم در التفات به عقل‌شناسی را فراهم آورد.
ابن سینا ابونصر فارابی را استاد خود می‌شمرد و ابن رشد و دیگرحکمای اسلام و عرب، برایش احترام بالایی قائل بودند.
در سنت فلسفه اسلامی، فارابی را بعد از ارسطو که ملقب به معلم اولبود، معلم ثانی لقب داده اند.
از جمله آثار فارابی :
ما ینبغی ان تعلم قبل الفلسفه (آنچه شایسته است قبل از فلسفه فرابگیری)
السیاسه المدنیه (سیاست شهری)
الجمع بین رأی الحکیمین افلاطون الالهی و ارسطو طالیس (جمع بینآراء دوحکیم بزرگ، افلاطون الهی و ارسطو)
رساله فی ماهیه العقل (رساله ای درباره ماهیت و چیستی عقل)
تحصیل السعاده (به دست آوردن سعادت)
اجوبه عن مسائل فلسفیه (پاسخ هایی به مسائل فلسفی)
رساله فی اثبات المفارقات (رساله ای در اثبات وجود موجودات غیرمادی)
اغراض ارسطو طالیس فی کتاب مابعد الطبیعه (مقاصد ارسطو درکتاب متافیزیک)
رساله فی السیاسه (رساله ای در سیاست)
فصوص الحکم ، کتاب موسیقی کبیر،احصاء العلوم،فی وجوب صناعهالکیمیا و رساله الحروف
می باشد.
الحروف را باید مهمترین اثر فلسفی فارابی تلقی کرد نوشته‌ای کهسنخ و سرشت نزاع های فکری در درون جامعه اسلامی را انعکاسمی‌دهد. نیمه نخست سده چهارم هجری مسئله سازگاری و عدمسازگاری حکمت و شریعت تبدیل به کشمکشی نیرومند شده بود. گرچه طرفداران شریعت در قالب دفاع از نحو و کلام به مخالفت بافلسفه پرداخته و بواسطه دریافت نادرست از فلسفه و عقل، آنرا همانسنت یونانی قلمداد کردند اما مسئله بسیار فراتر از صرف یک مناظرهبود. مسئله بنیادین نزاع زبانی یا مناقشه دو مکتب موفه و بصره وحتی منطق و زبان نبود.
فارابی در الحروف می‌کوشد تا نشان دهد که بدون فهم صحیح تفکرعقلانی نمی‌توان از شریعت دفاع کرد. حکمت از دیدگاه او ملاکمعرفتی است. با کمک این مناط است که می‌توان به ارزیابی باوردینی درست از نادرست دست زد. او برای تبیین اهمیت حیث معرفتیعقل و حکمت در جستجوی ابداعی ژرف در فلسفه اسلامی است. بههمین سبب است که نسبت سنجی فلسفه و دین به فارابی کمک می‌کندتا دست به مقایسه فیلسوف و پیامبر پرداخته و وحی و عقل را موردتطبیق قرار دهد.
برنامه وزین و کم نظیر سوفیا که به عنوان بهترین برنامه ی فلسفی معاونت صدا شناخته می شود امشب بنا دارد به بررسی ابعاد شخصیتی ، مطالعاتی و پژوهشی حکیم ابونصر فارابی و تاثیر آن بر جامعه علمی امروز ما بپردازد.
میهمانان این برنامه:
دکتر قاسم پورحسن دانشیار فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی ، دکتر نادیا مفتونی استاد فلسفه دانشگاه تهران ، دکتر حسین کلباسی استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی ، دکتر علی کرباسی زاده دانشیار دانشگاه اصفهان خواهند بود.
کارشناس مجری این برنامه دکتر محمد جواد ادبی که خود از دانش آموختگان حکمت و عرفان اسلامی است امشب با دعوت از این اساتید زمینه ای را فراهم کردند تا به بررسی آراء و اندیشه های این فیلسوف بزرگ اسلامی عطف توجه بیشتری صورت بپذیرد.
این برنامه امشب ۱۷ اسفند ماه ساعت ۲۲ از رادیو گفتگو موج اف.ام ردیف ۱۰۳.۵ پخش خواهد شد.
