«معاون وزیر بهداشت می‌گوید بیشترین میزان فوتی‌ها از میان افرادی است که واکسن دریافت نکرده‌اند. تا زمانی که ۸۵ درصد جامعه واکسینه نشوند، حلقه شیوع ویروس شکسته نمی‌شود.»
«دایره واکسیناسیون هنوز کامل نشده است. آخرین آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد ۲۵ درصد جمعیت هدف، یعنی حدود ۱۷ میلیون نفر واکسن تزریق نکرده‌اند. این در حالی است که بیش از هفت ماه از آغاز واکسیناسیون برای جمعیت عمومی کشور می‌گذرد و از شهریور هم با ورود محموله‌های متعدد، واکسن برای پوشش کامل در دسترس است. بر اساس اعلام قبلی مسئولان نظام سلامت، جمعیت هدف کشور با در نظر گرفتن افراد بالای ۱۲ سال، ۶۷ میلیون نفرند. بنابراین با تزریق واکسن به ۵۰ میلیون و ۸۴۳ هزار و ۵۷۸ هزار نفر تا ظهر روز گذشته، به گفته وزیر بهداشت، ۷۶ درصد دوز اول را دریافت کرده‌اند و با تزریق به ۲۹ میلیون و ۵۰۳ هزار و ۷۸۳ نفر، واکسیناسیون ۴۰ درصد با دوز دوم کامل شده است؛ هر چند که اعلام می‌شود برای رسیدن به ایمنی باید ۸۵ درصد جمعیت واکسینه شوند.
مخالفت با تزریق واکسن، انتظار برای ورود واکسن‌های خارجی دیگر، ترس از پیامدهای تزریق، انتشار اخبار نادرست درباره عوارض واکسن‌ها و … گروهی را خارج از حلقه واکسیناسیون قرار داده است؛ اتفاقی که به گفته معاون وزیر بهداشت، در کشورهای دیگر هم رخ داده است. مقاومت در برابر واکسیناسیون در شرایطی است که مسئولان نظام سلامت خبر از وقوع پیک جدید کرونا در پاییز می‌دهند؛ آن هم در شرایطی که میزان رعایت پروتکل‌ها و استفاده از ماسک به ۴۰ درصد رسیده و تعداد شهرهای قرمز و نارنجی نسبت به هفته گذشته افزایش معناداری نشان می‌دهد. به همه اینها تبلیغات ضد واکسن در برخی استان‌ها را هم باید اضافه کرد که تبدیل به مانع جدی برای مراجعه مردم به مراکز بهداشتی شده است. این موضوع را پرویز یزدان‌پناه، رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد تأیید می‌کند و می‌گوید: «در دو شهر استان، چرام و کهگیلویه، استقبال مردم از واکسیناسیون کم شده است.»
افزایش مرگ واکسن‌نزده‌ها در مهر
در حالی که بیش از ۷۵ درصد جامعه هدف کشور، تاکنون واکسن دریافت کرده‌اند اما جمعیت باقی‌مانده‌ای که به دلایل مختلف هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند، خطر جدی برای قطع زنجیره کرونا به شمار می‌روند. یعنی آنها که دلایلی مثل در دسترس نبودن واکسن‌های خارج از سبد واکسیناسیون، مشخص‌نبودن تأثیر درازمدت و شایعات عجیب و غریب را دلایل بی‌میلی‌شان برای واکسیناسیون عنوان می‌کنند. همه اینها در شرایطی است که در برخی کشورهای همسایه پوشش واکسیناسیون هنوز تکمیل نشده و هشدارهایی از جهش‌های جدید ویروس وجود دارد. افزایش چشمگیر موارد ابتلا و مرگ‌ومیر در روسیه با شیوع سویه جدید ویروس کرونا گزارش می‌شود و بر اساس اعلام اداره بهداشت عمومی روسیه تنها در ۲۴ ساعت، یک هزار و ۳۶ نفر بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ فوت کرده و ۳۶ هزار مورد جدید ابتلا هم شناسایی شده است. آنها اعلام کرده‌اند این سویه جدید می‌تواند موارد ابتلا به کرونا را در حد قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد و به مرور ممکن است جایگزین سویه دلتا شود.
در این میان کارشناسان انگلیسی احتمال سرایت‌پذیری سویه جدید دلتا را بیشتر از نوع قبلی آن می‌دانند. در این باره وزیر بهداشت هم با اعلام این که هزاران نوع مختلف کووید-۱۹ در کشورها در حال گردش است، می‌گوید: «تنها کار ما ایمن‌کردن بدن خودمان است و نکته مؤثر برای ما انجام واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌هاست. آنهایی که واکسن می‌زنند عوارض نادر بسیار کمی داشته‌اند و مرگ ناشی از تزریق واکسن هم گزارش نشده است. همچنین طبق بررسی انجام‌شده تعداد قابل توجهی از مرگ‌ها به دلیل تزریق‌نکردن واکسن رخ داده است.»
بررسی‌های انجام‌شده از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم این موضوع را تأیید کرده است. قاسم اویس، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران، در این باره می‌گوید: «آمار فوتی‌های کرونا در مهر، ۹۷ نفر بود. بررسی‌ها نشان داده که هیچ‌کدام از این افراد واکسن دریافت نکرده بودند.»
از سوی دیگر محسن عظیمی‌نژاد، رئیس دانشکده علوم پزشکی نیشابور هم ۷۰ درصد فوتی‌های کرونایی در بیمارستان این شهر را بیماران بالای ۶۰ سالی عنوان می‌کند که واکسن نزده بودند. در اهواز هم تنها در یک روز هفت نفر بر اثر ابتلا به کرونا فوت کردند که بر اساس اعلام فرهاد ابول‌نژادیان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز، هیچ‌یک از آنها واکسن نزده بودند.
به اسم طب سنتی نمی‌گذارند مردم واکسن بزنند
خطر افراد واکسن‌نزده موضوعی است که از سوی کمال حیدری، معاون وزیر بهداشت در گفت‌وگو با همشهری مطرح می‌شود. به گفته او با این وضعیت نمی‌توان زنجیره شیوع را شکست. او می‌گوید: «در همه جای دنیا گروهی نسبت به تزریق واکسن تردید دارند که قابل قبول نیست. افرادی که از واردشدن ویروس ضعیف‌شده به بدنشان نگرانند، اگر ویروس واقعی وارد بدنشان شود، چطور می‌خواهند نجات پیدا کنند. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که بیشترین میزان فوتی از میان افرادی است که واکسن نزده‌اند. افرادی که تمایل به واکسن‌نزدن دارند، باید تصمیم خودشان را بگیرند.»
به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت، دولت با وجود تمام تحریم‌ها و شرایط بد اقتصادی، تمام تلاش خود را کرد تا مردم ایمن شوند. حالا اما افرادی به اسم طب سنتی یا مسائل و اعتقادات دیگر، برای تزریق واکسن، شک و شبهه ایجاد کرده و سبب شده‌اند تا تصمیم‌گیری برای عده‌ای سخت شود: «برخی دنبال واکسن‌هایی هستند که در بازار وجود ندارد. به همین دلیل واکسیناسیون‌شان را به تعویق انداخته‌اند. در حالی که ایران جزو کشورهای معدودی است که انواع واکسن‌های خارجی و داخلی را در اختیار مردم قرار داده است. به هر حال تمام واکسن‌ها اثربخشی خودشان را دارند و نباید وقت را ازدست داد. باید هر چه زودتر بدن را با ویروس آشنا کرد تا سیستم دفاعی هم آماده شود.»
او می‌گوید: «گروهی دنبال واکسن ایرانی هستند اما میزان عرضه و تقاضا یکسان نیست. به همین دلیل تاکنون واکسن نزده‌اند. عده‌ای هم به طور کلی اعتقادی به تزریق واکسن ندارند. واکسن‌نزدن این افراد در حالی است که در هر دوره زمانی پیک جدیدی را تجربه می‌کنیم و اگر مردم بدنشان ایمن باشد، احتمال فوت، بستری و ابتلا کمتر می‌شود.»
شکست حلقه انتقال با واکسیناسیون ۸۵ درصد جمعیت
او با اعلام این که مسئله اصلی در واکسیناسیون، شکستن حلقه انتقال است، می‌گوید که این حلقه با واکسیناسیون ۸۵ درصد جامعه شکسته می‌شود. اما مسئله دیگر، سویه‌های جدید کروناست. سویه‌ها به‌تدریج مقاوم‌تر می‌شوند و تعداد بیماری‌زایی در میان افراد هم بالا می‌رود. بنابراین زمانی که واکسیناسیون انجام می‌شود، درصد پوشش ایمنی این افراد هم بالا می‌رود و حلقه شیوع شکسته می‌شود.
به گفته او هم‌اکنون ۶۱ درصد کل جامعه یک دوز واکسن دریافت کرده‌اند. البته معیار اصلی برای ایجاد ایمنی، تزریق دو دوز واکسن و سپری‌شدن دو هفته از تزریق دوز دوم است: «واکسن به اندازه کافی برای کل جمعیت تامین شده است و ما می‌توانیم برای جمعیت باقی‌مانده در کمتر از یک هفته واکسن تزریق کنیم اما شرطش این است که افراد مراجعه کنند؛ در حالی که گروهی تمایلی به تزریق ندارند.»
بر اساس اعلام او اگر ۸۵ درصد جمعیت کشور واکسینه شوند، ۱۵ درصد واکسن‌نزده باقی می‌مانند که خطر عمده‌ای برای ایجاد ایمنی در کشور ایجاد نمی‌کنند. حلقه انتقال ویروس با واکسیناسیون ۸۵ درصد شکسته می‌شود.
پیش‌بینی مرگ‌های زیر ۵۰ نفر، به‌دلیل رعایت نکردن پروتکل‌ها محقق نشد
پیش از این علیرضا رئیسی، معاون سابق بهداشت وزارت بهداشت، اعلام کرده بود در هفته دوم آبان تعداد فوتی‌های روزانه به زیر ۵۰ نفر خواهد رسید. این در حالی است که بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت در ۲۴ ساعت اخیر ۱۷۱ نفر جانشان را از دست داده‌اند. حالا این مسئول در وزارت بهداشت درباره محقق‌نشدن این پیش‌بینی توضیح می‌دهد و می‌گوید که این آمار در صورتی که مردم برای واکسیناسیون استقبال بیشتری می‌کردند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کردند، محقق می‌شد. در حالی که حالا واکسیناتورها در مراکز واکسیناسیون دست روی دست گذاشته‌اند و منتظر مراجعه مردم‌اند. حیدری ادامه می‌دهد: «معاون سابق درست پیش‌بینی کرده بود. ظرفیت مراکز واکسیناسیون بالاست و آمادگی پذیرش سه برابر جمعیت فعلی را دارند. یعنی مشکلی برای واکسیناسیون وجود ندارد.»
به گفته حیدری بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک به ۴۰درصد رسیده است. با این وضعیت، پیش‌بینی‌ها محقق نمی‌شود. اگر گروه هدف واکسن زده بودند، آمار فوتی‌ها به‌شدت پایین می‌آمد.
باید از روش‌های اقناعی استفاده کرد
این مسئول در وزارت بهداشت درباره اعمال محدودیت‌ها و ممنوعیت ورود کارکنان واکسن‌نزده به ادارات و در ادامه اعمال این قانون برای دانشجویان توضیح می‌دهد و می‌گوید که اعمال این محدودیت‌ها، یکی از راهکارها برای افزایش میزان واکسیناسیون در کشور است. در همه جای دنیا هم این اتفاق می‌افتد و حتی از این هم سخت‌گیرانه‌تر اعمال می‌شود: «ما تلاش کرده‌ایم با برنامه‌ریزی و خیلی نرم، این قوانین را اجرا کنیم و به مردم فشار نیاوریم. هدف ما این است که مردم به زندگی سالم برگردند. باید از روش‌های اقناعی برای جلب مشارکت مردم استفاده کرد.»
او در ادامه درباره احتمال ورود سویه‌های جدید کرونا به کشور با توجه به مشاهده آن در کشورهای همسایه، به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این ستاد مصوب شده ورود و خروج افراد به کشور، تنها برای افراد واکسن‌زده و پی‌سی‌آر منفی صورت بگیرد. به هر حال ممکن است این سویه‌ها از هر طرف وارد کشور شود، حتی ممکن است در کشور خودمان رخ دهد. زمانی که مدت زمان شیوع ویروس طولانی می‌شود، ویروس هم شروع به جهش و افراد زیادی را درگیر می‌کند. بنابراین در پایگاه‌های مرزی باید مراقبت شود؛ همان طور که در این ۲۱ ماه گذشته مراقبت شده است.»
به گفته او ورود سویه جدید رصد می‌شود و اگر موردی شناسایی شود، اطلاع داده می‌شود: «هر سویه‌ای رخ دهد، جز با استفاده از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری و تزریق واکسن نمی‌توان آن را کنترل کرد. ما اکنون شاهد هستیم که در بسیاری از مکان‌های عمومی پروتکل‌ها رعایت نمی‌شود. وضعیتی که در مترو دیده می‌شود، قابل توجیه نیست. مردم فعالیت‌های غیرضروری‌شان را باید کم کنند، ماسک بزنند و … تا این شرایط بگذرد.»
او راهکار مدیریت شیوع کرونا را مشارکت مردم و دستگاه‌ها می‌داند: «وظیفه وزارت بهداشت، تامین واکسن و آموزش مردم برای اجرای پروتکل‌ها و همچنین انجام اقدامات درمانی و بستری و … است. اگر مردم پای کار نیایند، نمی‌توان به نتیجه رسید. حتی سازمان‌ها هم به‌درستی پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند. اعلام می‌شود مدارس بازگشایی شده است، اما وقتی به مدارس مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم تهویه به‌درستی رعایت نشده و خیلی‌ها ماسک و واکسن نزده‌اند. زمانی که مدارس رعایت نمی‌کنند، چه کاری از دست ما برمی‌آید. در مکان‌های پرتردد هم همین اتفاق افتاده است.»
وزارت بهداشت اعلام می‌کند تا کنون ۱۲۶ میلیون دوز واکسن وارد کشور کرده است؛ سینوفارم، آسترازنیکا، اسپوتنیک‌وی و بهارات در ۱۰ ماه گذشته وارد سبد واکسیناسیون کشور شده‌اند. گفته می‌شود با سرعت‌گرفتن ورود محموله‌ها و اضافه‌شدن تولیدات داخلی از شهریور گذشته تا اوایل آبان، پوشش تزریق یک دوز واکسن از حدود ۲۰ درصد به بیش از ۷۰ درصد و پوشش کامل از حدود ۸ درصد به ۴۰ درصد رسیده است. با این که نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت هدف بالای ۱۲ سال هم هنوز دو دوز واکسن‌شان را دریافت نکرده‌اند اما وزیر بهداشت روز گذشته وعده داد تا دهه فجر، پوشش واکسیناسیون کشور تکمیل می‌شود. حالا چالش اصلی، واکسن‌نزده‌هایی است که مدیریت شیوع ویروس را مختل می‌کنند.»
