هرآنچه درباره “سرقفلی مغازه” باید بدانید

بسیاری از بازاریان و کسبه که بزرگترین سرمایه آنها سرقفلی محل کسب شان می باشد اطلاعات کمی در مورد سرقفلی دارند معمولا سوال می شود سرقفلی چیست و چگونه به وجود می آید یا سرقفلی با چه معیاری ارزیابی می شود در پاسخ به این سوال که سرقفلی مغازه چیست باید گفت سرقفلی مغازه به زبان ساده مبلغی است که مستاجر در بدو اجاره به مالک پرداخت می کند و منافع مغازه را با مبلغ اجاره جزئی در اختیار می‌گیرد واز منافع مغازه با شرایطی خاص که در قانون مقرر شده است استفاده می کند برای مثال دو نفر را در نظر بگیرید: یکی از این افراد برای اجاره محل تجاری به مالک مراجعه و با مبلغی مثلا ۱۰ میلیون تومان محل را برای یک سال از مالک اجاره می نماید در حالی که فرد دیگری به همان مالک مراجعه و مغازه کناری را با پرداخت ۸۰۰ میلیون تومان سرقفلی و ماهی صد هزار تومان اجاره بها اجاره می کند فرد اول هیچ سرقفلی ندارد ولی مستاجر دوم دارای سرقفلی مغازه هست

تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت

سرقفلی مغازه برخلاف حق کسب و پیشه و تجارت خود خود به وجود نمی‌آید بلکه مستاجر در صورتی سرقفلی پیدا میکند که این مبلغ را در اول اجاره به مالک پرداخت کرده باشد سرقفلی در حقوق ایران با توافق طرفین پرداخت می شود در حالی که حق کسب و پیشه خود به خود و مطابق قانون برای مستاجر حاصل می شود.

سرقفلی و مالکیت

اگر مالکی سرقفلی مغازه خود را واگذار نماید بالاترین حقی که برای ایشان در مغازه باقی می‌مانند حق مالکیت هست مالک علیرغم فروش سرقفلی ملک خود کماکان حق مالکیت را دارد برای مثال اگر ارزش ملکی همراه سرقفلی یک میلیارد تومان باشد ارزش مالکیت آن ملک ۲۰۰ میلیون تومان به عبارت دیگر حداکثر ارزش ریالی مالکیت بعد از واگذاری سرقفلی ۲۰ درصد ارزش کل ملک است که بسته به حقوقی که مالک هنگام واگذاری سرقفلی به مستاجر میدهد ممکن هست پایین تر نیز باشد مثالا اگر مالک حق انتقال سرقفلی مغازه را بده یا حق تغییر شغل مغازه با به مستاجر بدهد ممکن است این درصد پایین تر هم باشد

انواع سرقفلی به زبان ساده

در حال حاضر دو نوع سرقفلی مغازه در حقوق ایران قابل تصور است سرقفلی قدیم که مشمول قانون روابط موجر و مستاجر ۵۶ می باشد سرقفلی جدید که مشمول قانون روابط موجر و مستاجر ۷۶ است سرقفلی قدیم که معمولا همان حق کسب و پیشه است و در عرف از آن تحت عنوان سرقفلی یاد می‌شود در حالی که سرقفلی جدید سرقفلی واقعی است سرقفلی سابق دارای شرایط خاصی برای انتقال تغییر شغل برابر قانون می‌باشد در حالیکه سرقفلی مغازه در قانون جدید و تمامی شرایط آن به توافق مالک و مستاجر بستگی دارد

حق مالکانه

در سرقفلی قانون سابق مستاجر می‌تواند با پرداخت حق مالکانه سرقفلی ، سرقفلی مغازه خود را به شخص ثالثی واگذار نماید معمولا حق مالکانه سرقفلی در شهر های مختلف عرف مشخصی برای مبلغ حق مالکانه مغازه سرقفلی دارند اما با توجه به اینکه حق مالکانه فروش سرقفلی مبلغ مشخصی نیست و مبنای قانونی ندارد معمولا محاسبه حق مالکانه سرقفلی عرفی است
علی رغم اینکه محاسبه حق مالکانه مغازه سرقفلی توافقی است برابر عرف هر چقدر ارزش معامله زیادتر باشد درصد حق معامله کمتر لحاظ می شود به عنوان مثال اگر یک واحد مغازه سرقفلی به ده میلیارد تومان فروخته شود حق مالکانه سرقفلی ۱۰ تا ۱۲ درصد محاسبه می شود در حالی که اگر مغازه سرقفلی یک میلیارد تومان معامله شود ممکن است مبلغ بین ۱۲ تا ۱۵ درصد محاسبه شود در حال حاضر و با توجه به عرف موجود حداقل مبلغ حق مالکانه سرقفلی ۱۰ درصد و حداکثر ۲۰ درصد پرداخت می‌شود

منبع: گروه وکلای سنا