جمهوریت ، سیما پروانه گهر- در روزهای آغازین دی ماه سال جاری، دولت عراق اعلام کرد که سرانجام، پرداخت ۵۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار غرامت جنگی این کشور به کویت به پایان رسیده و این رقم پرداخت شده است. خبر پرداخت غرامت عراق به کویت و قید رقم آن در ایران بازتاب های بسیاری داشت . البته با طرح یک سوال و ابهام قدیمی : « چرا عراق هرگز غرامت هزار و ۱۰۰ میلیارد دلاری خود را به ایران پرداخت نکرده است؟»
به طور کلی درباره اصل مساله «درج دریافت غرامت جنگی ایران از عراق در سند توافق ۵۹۸» به عنوان توافق آتش بس بین دو کشور مناقشات زیادی وجود دارد . برخی می گویند چنین موضوعی در سند قید نشده و برخی کارشناسان تصریح دارند که این مساله در سند وجود دارد و قید این موضوع که عراق متجاوز جنگی است، برای پرداخت غرامت الزام آور است.
حسن هانی زاده، کارشماس مسائل خاورمیانه در گفت و گو با جمهوریت در اینباره گفت: با توجه به این که در قطعنامه ۵۹۸ تصریح شده است که باید متجاوز شناخته شود و به طرف مقابل غرامت پرداخت کند و با تکیه بر این که عراق به عنوان متجاوز از جانب نهادهای بین المللی شناخته شده ، بنابراین پرداخت غرامت به ایران یک تکلیف و الزام برای عراق است.
هانی زاده با بیان این که «بعد از پایان جنگ تلاش هایی صورت گرفت و عراق به عنوان متجاوز جنگ شناخته شد»، افزود: بررسی ها نشان می داد که غرامت از هزار میلیارد دلار تجاوز می کند، اما پیش بینی هایی که صورت گرفت بر این اساس نهایی شد که عراق باید حدود ۱۰۰ میلیارد دلار پرداخت کند.
وی ادامه داد: طبیعی است که عراق باید در این خصوص غرامت پرداخت می کرد اما در زمان رژیم صدام مقاومت هایی در این زمینه صورت گرفت و به دلیل پشتوانه ای که صدام در منطقه و جهان از آن برخوردار بود غرامت پرداخت نشد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در مقایسه با وضعیت رفتار جامعه بین المللی در قبال ایران و کویت در مقابل تجاوز نظامی عراق گفت: در طول ۸ ماه اشغال کویت توسط عراق، ۱۸ قطعنامه علیه رژیم صدام در شورای امنیت تصویب و سریعا صدام متجاوز شناخته شد و غرامت ها تا آخرین دینار از جانب عراق پرداخت شد که تا این اواخر هم ادامه داشت.
وی ادامه داد: ایران فاقد پشتوانه بین المللی بوده و سیاسی کاری علیه یاران جدی است، علاوه بر این ، بعد از سقوط رژیم صدام در سال ۲۰۰۳ به دلیل روابط نزدیک بین ایران و حکومت جدید عراق، مساله غرامت ایران از عراق به حاشیه رفت و به نظر نمی رسد این غرامت هرگز پرداخت شود.
هانی زاده همچنین تاکید کرد: شرایط اقتصادی عراق به گونه ای است که این کشور از توانایی پرداخت غرامت محروم است علاوه بر این، به دلیل این که برخی از شخصیت هایی که در راس حکومت عراق هستند نزدیکی های سیاسی جدی به ایران دارند و در گذشته به ایران پناهنده بودند ، ایران نیز به صورت جدی این مساله را پیگیری نکرد.
کارشناسی مسائل خاورمیانه خاطر نشان کرد: هم مراودات سیاسی بین ایران و حکومت جدید عراق و هم فقدان پشتوانه بین المللی باعث شده است که غرامت جنگی ایران از عراق محقق نمی شود .
