طیبه گوهری رقابت آثار تالیفی با ترجمه را رقابت نابرابری میداند و میگوید نمیتوان توقع داشت که در این رقابت نابرابر دست بالا را بگیریم.
جمهوریت؛ این داستاننویس درباره استقبال مخاطبان
ایرانی از آثار ترجمه به نسبت آثار تالیفی، اظهار کرد: معمولا آثار ترجمه
گزیده انتخاب میشوند. مترجم و ناشر فیلترهای موثری هستند که از انبوهی
آثار شاخص یک کشور تعدادی را گلچین، ترجمه و به بازار نشر عرضه میکنند، و
این پالایش در درازمدت منجر به اعتماد مخاطبان شده است. نمیتوانیم آثار
داخلی را با همه محدودیتهای چاپ و نشر با کیفیت این آثار دستچینشده
مقایسه کنیم و بعد توقع داشته باشیم در این رقابت نابرابر دست بالا را هم
داشته باشیم.
او افزود: جدا از این نکته مهم، آشنایی با فرهنگها و داستانهای ملل دیگر
به خودی خود دارای جذابیت و کشش ذاتی است که در نهایت منجر به استقبال
بیشتر مخاطب از آثار ترجمه در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر جهان شده
است.
گوهری درباره تأثیر نویسندگان بر استقبال مخاطبان ایرانی از آثار ترجمه نیز
اظهار کرد: نویسنده ایرانی با همه محدودیتها و کاستیها اثرش را تولید
میکند و به ناشر میسپارد. به نظر میرسد رسانهها و بنگاههای نشر تاثیر
بیشتری میتوانند روی مخاطب داخلی داشته باشند تا نویسندهای که مهمترین
رسالتش نوشتن است و بس. اگر این بده و بستان فرهنگی به تعادل برسد جای
نگرانی ندارد. متاسفانه جامعه محدود کتابخوان ما بیشتر به یک بازار
یکطرفه تبدیل شده است و عملا ما در ترجمه آثار داخلی توفیق چندانی
نداشتهایم.
او در ادامه اضافه کرد: مهمترین مشکل مولفان در ترجمه و
پیوستن به این شاهراه جهانی نبود زیرساخت و بسترسازی مناسب برای معرفی به
مخاطبان خارجی است. در یک جامعه امن و سالم نویسنده توانمند این امکان را
پیدا میکند که تولید و اثر خود را به بهترین شکل ممکن به مخاطب عرضه کند و
از منافع مادی و معنوی اثر هنری خود بهرهمند شود. بعد از چهرهسازی و
رسیدن به جایگاه درخور مولف در کشور خودش، اگر اثر پتانسیل و ظرفیت مطرح
شدن را داشته باشد مترجمان و بنگاههای نشر خارجی برای ترجمه و معرفی آثار
نویسنده صاحبنام اظهار تمایل میکنند و آنچه باید، در یک پروسه گام به
گام و منطقی اتفاق میافتد.
این نویسنده خاطرنشان کرد: متاسفانه این بسترسازی به دلایل اجتماعی و سیاسی
در کشور ما کمتر مهیا بوده است. البته سانسور و مشکلات چاپ و نشر و نبود
فرمهای روایی جذاب و .... تکمیلکننده این پازل هستند.
گوهری درباره تأثیر رسانهها بر این موضوع نیز گفت: رسالت یک رسانه بیطرف و
موثر، معرفی بهترینهای نشر داخلی است. یکی از عوامل مهم در ایجاد
بسترسازی مناسب برای جهانی شدن ادبیات یک کشور که پیش از این ذکر شد، معرفی
آثار شاخص و مهم ادبی به مخاطب سرگردان و بلاتکلیف است.
او اضافه کرد: ظهور و جلوه کار رسانهای فراگیر باید منجر به فروش و جذب
مخاطب بیشتر و در نهایت رونق چرخه بازار نشر شود. یکی از آسیبهای کار
رسانهای نگاه خودی و ناخودی به نویسندگان و تبعیض در معرفی آثارشان است.